Crams Nikijuluw (70) loopt over het Arumbaeplein in de wijk Driesprong en wijst op de oranje vlaggetjes die vrolijk in de wind van lantaarnpaal naar lantaarnpaal wapperen. Dat is opmerkelijk, zo zegt de Molukker van de tweede generatie. Maar nog opmerkelijker zijn de rood-wit-blauwe die ernaast hangen. Ook in de Molukse wijk is twee weken geleden Koningsdag gevierd. Iets dat vroeger ondenkbaar was.

De Molukkers waren altijd uitermate trouw geweest aan Nederland en het koningshuis. In de jaren zeventig sloeg het sentiment om en groeide het wantrouwen toen bleek dat de regering de Molukkers - na de onafhankelijkheidsstrijd tegen Indonesië - onder valse voorwendselen naar Nederland had gehaald. De politie durfde op een gegeven moment niet meer in de Bredase Molukkenwijk te komen en de gewone Belanda's (Nederlanders) werden vaak gewantrouwd.

"Onze wijk was een soort vrijstaat", vertelt Crams Nikijuluw, een vooraanstaand lid van de Molukse gemeenschap in Breda. "Het was gewoon om met luide muziek tot diep in de nacht te feesten, want aan vergunningen deden we niet. De enige blanken die hier wel welkom waren, waren de melk- en groenteboer. Vroeger isoleerden we ons wel een beetje van de rest van de stad. De lokale overheid vond dat wel best."

De Molukkers kennen een tragische geschiedenis. De eerste groep Molukkers kwam in 1963 naar Breda, nadat ze eerst ruim tien jaar in Vught, Roermond, Wouw, Westerbork, Winterswijk of in Zeeland in een kamp hadden gezeten. Zij maakten met hun families deel uit van de vierduizend Molukse soldaten van het Koninklijke Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) die naar Nederland werden verscheept nadat Indonesië de Molukken in 1951 had geannexeerd. De politiek was indertijd bang dat de Molukse soldaten de strijd zouden aangaan met Indonesië om de eerder uitgeroepen Republiek der Zuid-Molukken (RMS) terug te krijgen.

Een speciaal gedeelte van de wijk Driesprong werd toebedeeld aan de Molukkers. Het werd een wijk in een wijk. "We hadden zo onze eigen normen, waarden en gebruiken", legt Crams uit. "De kerk was heel belangrijk en we zorgden nog altijd goed voor elkaar. En dat is nu nog zo." Crams Nikijuluw vervolgt: "Maar ook met de toenmalige Nederlanders die hier naast onze wijk woonden, konden we goed opschieten. Die komen nog altijd naar onze feestjes en bijeenkomsten. Daar is geen uitnodiging voor nodig."

De regering had de Molukkers onder dienstbevel naar Nederland gehaald met de belofte dat ze naar hun thuisland zouden terugkeren. Maar in plaats daarvan moesten ze blijven en integreren. Dat was een hele bittere pil. "We waren besodemieterd en we voelden de pijn van onze ouders", vertelt Crams. "Daarnaast was ook de werkloosheid onder Molukse jongeren hoog en werd het opleidingsniveau laag gehouden. Dit alles zorgde voor een radicalisering onder jonge Molukkers."

Halverwege de jaren zeventig barstte de bom. Het leidde tot rellen, twee treinkapingen en een gijzeling op een basisschool. "Er was in die tijd veel spanning in de wijk", weet Crams nog. "Ook onze jongeren liepen mee met de protestacties in Den Haag die in rellen uitliepen. We sympathiseerden met de acties en bij de kapingen waren ook een aantal neefjes van mij betrokken. Alleen de gijzeling in de basisschool vonden we niet goed, want van kinderen blijf je af."

Geweld is echt iets uit het verleden, maar de Molukkers blijven knokken voor een onafhankelijke staat. Maar nu via diplomatieke weg. De terugkeeroptie is al lang verlaten, maar men wil dat de familie in een eigen onafhankelijke staat kan leven. "Dat kan nu niet en dat leeft sterk in onze wijk", zegt Nikijuluw.

In 'de wijk' wonen nog altijd ruim zeshonderd Molukkers. En in heel Breda zo'n negenhonderd. "Zo zijn onze huizen zijn nog altijd geoormerkt", zegt Crams Nikijuluw. "Bij leegstand gaan die naar Molukse mensen. Ik weet niet hoelang dit houdbaar is. Maar het is fijn, want we willen onze gemeenschap met eigen cultuur graag behouden."

Sinds hun komst naar Nederland heeft de Molukse gemeenschap een hele ontwikkeling doorgemaakt. Ondanks de valse voorwendselen en de verbroken belofte is er een plek in de Nederlandse maatschappij gevonden. De Molukkers hebben ook voortgebouwd op de positieve zaken die hun ouders hebben neergezet. Zo zijn er tal van eigen Molukse, politieke- en belangenorganisaties, kerkgenootschappen en sociaal-maatschappelijke instellingen. En misschien nog wel het belangrijkste: de jongeren doen het hartstikke goed.

"Onze jongeren waaieren steeds meer uit en voelen zich naast Molukker ook echt Bredanaar", besluit Crams Nikijuluw. "Je hebt geen wijk nodig om Moluks te zijn of je Moluks te voelen."

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Jonge Molukkers strijden voor eigen staat, maar niet om er te wonen

Oom Piet knipt en plakt honderden Molukse vlaggen en iedereen wil ze hebben