"Kijk", zegt Robert Lambertus (70) terwijl hij over begraafplaats Driesprong loopt. "Dit is het graf van mijn schoonvader. Die was KNIL-militair en ligt hier samen met zijn vrouw. Als het goed is, komt er straks een speciaal KNIL-embleem op dit graf. En ook op die van alle anderen, zodat iedereen een eigen monumentje heeft. Dat is ontzettend belangrijk voor ons en eindelijk weer een stukje erkenning en waardering voor de Molukkers die onder de Nederlandse vlag hebben gevochten."

De Molukkers voerden net na de Tweede Wereldoorlog in dienst van het Nederlandse koloniale leger strijd tegen Indonesië dat onafhankelijkheid wilde en uiteindelijk ook kreeg. De Indonesiërs annexeerden de Molukken en in 1951 werden zo'n vierduizend Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen naar Nederland verscheept. Het verblijf zou voor zes maanden zijn, maar het werd voor eeuwig.

Waar landelijk excuus uitblijft, doen lokale overheden hun best om de Molukkers enige vorm van eerherstel te geven. Zeker ook in Breda. Naast het herkenningsvignet is er meer. "Burgemeester Depla is naar de Molukse wijk gekomen en heeft daar meegedeeld dat Breda van plan is voor onbepaalde tijd de grafrechten te betalen", vertelt mede-initiatiefnemer van de speciale vignetten en het gedenkteken Rob van der Zanden (63). "Maar ook de kosten van het groot onderhoud. Dat komt neer op eeuwige grafrust."

"Daarnaast komen er bij de ingang van de begraafplaatsen Driesprong en Zuylen borden met de namen van de overleden militairen. En in stadspark Valkenberg komt er een gedenkteken bij het monument voor de veteranen. We hopen dat het in oktober wordt onthuld. Het moet nog officieel bekrachtigd worden, maar de belofte is gedaan."

Met de vorm is de initiatiefgroep nog bezig. "Op het gedenkteken of monument komt in ieder geval het KNIL-embleem naar voren", zegt Lambertus. "En waarschijnlijk een man én een vrouw,. In oorlogstijd wordt er vaak alleen gesproken over mannen en wordt de rol van vrouwen onderbelicht. Maar zij hebben natuurlijk ook de hele geschiedenis en het verdriet meegemaakt. Daarnaast komt een QR-code die het Molukse verhaal in woord en beeld vertelt. Onze geschiedenis wordt niet goed onderwezen, dus het is goed dat er structurele aandacht komt."

"Het zal de pijn niet wegnemen, maar wel verzachten", denkt Van der Zanden. "Want de KNIL-militairen hebben bij hun komst in 1951 met hun gezin onder erbarmelijke omstandigheden geleefd. Ze zijn onder meer in voormalige concentratiekampen geplaatst in koude barakken vol schimmel en ongedierte. Er waren gaarkeukens, want ze mochten niet eens koken."

"Dat deed pijn en die pijn werkt ook door naar volgende generaties. Erkenning heeft veel te lang geduurd, maar gelukkig is Breda nu heel constructief geweest en het ziet er naar uit dat de plannen verwezenlijkt worden."

De inhoud is vastgelegd in een overeenkomst met de drie kerkelijke organisaties en de wijkraad, maar officieel nog niet bekrachtigd door het college. "De belofte is gedaan en ik ga er vanuit dat Breda de toezegging nakomt", besluit Lambertus. "En dan drinken we er met burgemeester Depla een sopi op, een borrel ja. Dat heeft hij gezegd en dat hebben we genoteerd."

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Molukse wijk is geen vrijstaat meer, maar een hechte Bredase gemeenschap

Jonge Molukkers strijden voor eigen staat, maar niet om er te wonen

Chefkok Chesron wil huiskamer zijn voor ouderen en eenzame mensen

Oom Piet knipt en plakt honderden Molukse vlaggen en iedereen wil ze hebben