'Terecht hebben de officieren van justitie bij requisitoir uitgebreid stilgestaan bij de milieuschade die is opgetreden in [Halsteren] en die voor Nederlandse begrippen van een ongekende omvang is. De sanering zal jaren in beslag nemen en miljoenen euro’s gaan kosten, waarbij het maar zeer de vraag is of die kosten ooit verhaald kunnen worden op de personen die de schade hebben veroorzaakt.'

Meer woorden wijdde de rechtbank in Zwolle er niet aan in de uitspraken. Bij het proces de afgelopen maanden was al duidelijk geworden dat een concrete dader van de afvallozingen niet aan te wijzen is. Maar wel de organisatie die het lab opzette. Dat was een bende van wie tien verdachten de voorbije maanden voor de rechter kwamen.

Drugskartel
Hun leverancier was een Mexicaans drugskartel. Dat leverde cocaïne vanuit de Zuid-Amerikaanse jungle. Hoe het spul binnenkwam via de havens is nooit opgehelderd. Maar vaak zit het opgelost in legale spullen zoals kleding, shampooflessen of karton. Specialisten die het trucje kennen, weken de drugs eruit en persen er blokken coke van. Die krijgen een stempel en dan gaan ze de markt op.

Dat gebeurde ook zo in het voorjaar van 2020 in een verborgen drugslab, bij het Zeeuwse plaatsje Poortvliet. Door een ongeluk ontplofte alles. 28 schapen die rond de loods stonden te grazen, stierven door de klap. De politie vond berichten terug over 'the lams' in cryptotelefoons. 'Gelukkig geen doden.' En: 'iedereen veilig teruggekomen', stond in de chats.

Natuurgebied
Na de brand werd meteen een nieuw lab opgebouwd bij Halsteren, tussen het terrein van Vrederust en de A4, aan een doodlopende weg. Maar wel tegen een bosgebied aan van Brabants Landschap. Voor '130', zo stond in een van de onderschepte crypotberichten. 130.000 euro. Dat was de investering in apparatuur en materialen voor het lab.

6 'colos' stonden klaar, vaktaal voor Colombianen. In april 2020 rolde het eerste blok uit het fabriekje in de bossen op de Brabantse Wal. Begin mei was de productie al weer voorbij en werd het stil rond het lab in de berichten. De politie ontdekte het 'slapende' lab begin 2021.

Miljoenen
De verborgen put op 40 meter afstand in het bos had er duidelijk mee te maken, maar een dader kwam nooit in beeld. De schade loopt inmiddels in de miljoenen. Waren het de zes Colombiaanse koks of toch anderen? Het blijft gissen.

Er volgen nog meer rechtszaken, zoals tegen twee mannen uit vermoedelijk West-Brabant die het lab in Halsteren zouden hebben gebouwd.

Bij het rechercheonderzoek naar deze misdaadorganisatie kwam nog veel meer in beeld. Deze bende importeerde ook heroïne uit Iran. Ruim 200 kilo is onderschept, onder een lading witte bonen.

De rechtbank vond dat er genoeg bewijs was tegen twee Tilburgers en een Bredanaar voor die smokkel. Die man uit Breda kreeg tien jaar cel, ook voor de smokkel van 700 kilo cocaïne, gijzeling en witwassen.

En dan waren er ook nog de mensen die 2539 kilo crystal-meth hadden verstopt, in juni 2019 in Rotterdam. De grootste opslag ooit in ons land. De bende bleek van alle markten thuis.

Rechtszaak over enorme drugsput is begonnen, grote vraag is wie de put groef