Op één plek wordt de norm voor ernstige vervuiling zelfs 56 keer overschreden, blijkt volgens Pointer. Volgens toxicoloog Jacob de Boer zijn die waardes 'gigantisch hoog'. Hij keek voor Pointer naar de meetresultaten. “Dit is de hoogst gemeten PFOS-vervuiling in Nederland, na vliegbasis Leeuwarden.”

Volgens de toxicoloog is de vervuiling erger dan rond Chemours, het chemisch bedrijf in Dordrecht dat al jaren in opspraak is vanwege vervuiling van de omgeving.

Wat is PFOS?
PFOS zijn chemische stoffen die door mensen zijn gemaakt, het is een zusje van het meer bekende PFAS. De stoffen breken niet of nauwelijks af in het milieu en kunnen schadelijke effecten hebben voor mensen.

De bodemmetingen zijn gedaan in 2019 en 2020, Defensie bracht de waardes volgens Pointer niet eerder naar buiten. Wel heeft ze in 2022 melding gemaakt van de verontreiniging bij de toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Vliegbasis Gilze-Rijen is niet de enige vliegbasis met een verontreinigde bodem. In Brabant staan ook vliegbasis Eindhoven, vliegbasis Volkel en vliegbasis Woensdrecht op de lijst van verontreinigde terreinen.

Onderzoek naar oppervlaktewater
De vraag is of de verontreiniging zich ook heeft verspreid naar het oppervlaktewater. Waterschap Brabants Delta laat Pointer weten dat ze nu extra metingen in de bodem gaan doen in de wateren rondom vliegbasis Gilze-Rijen en Woensdrecht.

In 2020 hebben ze zowel in Gilze Rijen als in Woensdrecht, op meetpunten vlak naast de twee vliegbasissen, PFOS gevonden in de waterbodem. Ze hebben toen geen vervolgonderzoek gedaan. Het slib van de bodem is wel afgevoerd naar een speciaal depot.

Uit voorzorg is ook waterschap Aa en Maas deze maand gestart met watermetingen rond vliegbasis Volkel en De Peel (net over de provinciegrens in Limburg). De uitslag wordt binnen enkele maanden verwacht.

Tientallen miljoenen euro's kosten
Bij de defensieterreinen is jarenlang gespoten met PFOS-houdend blusschuim. Op de meeste van deze terreinen mag nu geen schop meer de grond in zonder toestemming van de toezichthouder ILT.

Defensie laat weten dat ze op termijn alle terreinen wil gaan saneren oftewel schoonmaken. Dit gaat naar verwachting tientallen miljoenen euro’s kosten. Zo zijn de saneringsplannen voor voormalig vliegbasis Soesterberg klaar. Het opruimen kost 23,5 miljoen euro.

Pointer besteedt donderdag 13 juni aandacht aan het onderwerp in een reportage op NPO 2.

DIT VIND JE VAST OOK INTERESSANT

De provincie Noord-Brabant gaf in mei aan dat ze onderzoek doet naar bijna negenhonderd plekken die mogelijk vervuild zijn met PFAS.

Ruzie over afgraven van volkstuintjes met PFAS: 'Onze wereld gaat kapot'