Pas op voor temperatuurverschil in zwemplassen: 'Koudeshock is een gevaar'
Het water is op veel plekken in Brabant nu ongeveer 19 graden of warmer. Dat is niet ontzettend koud. “Het water is nu iets frisser dan in jaren met een warm voorjaar, maar op de plekken waar gemeten wordt is van ‘mega-kou’ absoluut geen sprake”, bevestigt Ernst Brokmeier, woordvoerder van Reddingsbrigade Nederland.
Dus waarin schuilt dan dat gevaar? Nou, dat ligt aan de plek waar je gaat zwemmen. “Dat extra gevaar zien we vooral bij populaire recreatieplassen, wat vaak grindplassen of zandafgravingen zijn. Dat zijn wateren die aan de zijkant heel vlak en ondiep zijn, maar in het midden juist heel diep. Het verschil tussen warm en koud water is daar abrupt, zeker nu de zon pas net is gaan schijnen.”
"Die overgang van warm naar koud kan voor een schrikeffect zorgen."
Het ondiepe gedeelte is van nature warmer omdat dat water sneller opwarmt door de zon. “Maar het diepe deel is koud. En vaak wordt zo'n plas plots veel dieper. De overgang van warmer naar kouder water water is dan heel abrupt. Dat kan voor een schrikeffect zorgen waardoor je verkrampt en je niet meer goed kunt zwemmen."
Dat heet een koudeshock. “Je herkent dat effect vast wel, bijvoorbeeld als je onder een koude douche springt. Dan stokt je adem, worden je spieren slap en ga je plots rillen. Dat is in de natuur niet meteen levensbedreigend, maar kan er wel voor zorgen dat je schrikt. Die schrik kan in diep water voor problemen zorgen.”
Het gevaar schuilt ‘m niet eens echt in de temperatuur. Het water hoeft in het midden van de plas niet eens écht koud te zijn om mensen te laten schrikken. "Het verschil alleen al kan enorm schrikken zijn. Het kan dan bijvoorbeeld gebeuren dat je drie grote slokken water binnenkrijgt, moet hoesten en in paniek raakt. In het ondiepe warme deel is dat geen probleem, maar in het koude gedeelte verslappen je spieren eerder.”
"Kun je niet zwemmen, ga dan ook niet zwemmen."
Eigenlijk is paniek dus de grootste vijand. Is het dan per definitie gevaarlijk om buiten te zwemmen? Nee, maar wees je bewust van de situatie en wees voorbereid, zegt Brokmeier. “Het allerbelangrijkste is om nooit alleen te gaan. Zorg altijd dat er iemand is die je in de gaten houdt. Ten tweede: kun je niet zwemmen, ga dan ook niet zwemmen. Dat klinkt als een dooddoener, maar gaat vaak fout.”
Ten derde: als er wat gebeurt en iemand moet gered worden, denk dan ook aan jezelf. “Spring nooit zomaar het water om iemand te redden. Dat zien we helaas vaak: dat de redder in de zware problemen komt of zelfs komt te overlijden, terwijl de drenkeling kan worden gered. Bedenk dus goed of je diegene in staat bent om te helpen. Zo niet? Bel 112."