De veiligheidssituatie in de wereld verslechtert in hoog tempo. Na 30 jaar van bezuinigingen op Defensie is de noodzaak van een goed defensieapparaat weer onderwerp van gesprek. Maar het opkrikken van de krijgsmacht lukt niet met geld alleen.

Zo'n 200 man in theaterzaal De Leest in Waalwijk zijn sceptisch. Een snel rondje door de zaal leert dat driekwart van de aanwezigen in de buurt woont van een al bestaand defensieterrein. Dat er uitbreiding nodig is, dat zal wel. Maar dan bij voorkeur in de achtertuin van iemand anders.

Meer vluchten F35
Neem de uitbreiding van het aantal vluchten met de F35. Dat aantal moet met ongeveer 30 procent omhoog, naar zo'n 7500 vluchtbewegingen. Is die machine wel geschikt om in Nederland nóg meer mee te vliegen? "Er is al genoeg lawaai", zegt iemand uit het publiek.

Luitenant-Generaal luchtstrijdkrachten André Steur zet de zaken eerst even op een rij. "We zijn in de afgelopen tientallen jaren van 800 jachtvliegtuigen teruggegaan naar ruim 200 F16 toestellen. Nu hebben we er van de F35 52 stuks. Nóg meer vliegen zei u?"

Hij snapt de vragen heel goed. De nieuwe kisten maken aanzienlijk meer herrie dan de F16, dus de overlast voor de omgeving neemt toe. "De impact op de gezondheid, het geluid en de stikstofdepositie worden allemaal onderzocht."

Vliegbasis de Peel
Voor de uitbreiding van de vliegbewegingen zijn naast Volkel ook Eindhoven, Gilze-Rijen en Woensdrecht in beeld. Daarnaast wordt gekeken naar heropening van vliegbasis De Peel, als uitwijkmogelijkheid voor Volkel. Dat vliegveld is al sinds 1993 gesloten.

Alle wensen van Defensie worden door ingenieursbureau Antea minutieus afgepeld om zo alle impact op de omgeving, natuur en woningbouwplannen te kunnen afwegen. Pas dan wordt er, in nauw overleg met provincie en gemeenten een keuze gemaakt, ergens halverwege 2025. Dat kan dan wel de beste keuze zijn, het publiek is er niet gerust op.

Laagvlieggebieden
Neem een paardenhoudster uit de buurt van Breda. Het gebied is in beeld als extra laagvlieggebied. Daar kan ze met haar hoofd niet bij. "Weet u wel hoe gevaarlijk het is als paarden op hol slaan van dat lawaai? Voor de ruiters, maar ook voor automobilisten. Als paarden uitbreken kan dat levensgevaarlijke situaties opleveren."

Roy Hemmelder, kolonel van de luchtmacht, begrijpt de zorgen. "Dat is één van de zaken waar we naar kijken. De impact op bijvoorbeeld maneges. Defensie heeft een behoefte en natuurlijk gaan we in gesprek met de omgeving. Maar komen we er uiteindelijk niet uit, dan is het de politiek die een knoop moet doorhakken."

Ingewikkelde puzzel
Defensie weet hoe ingewikkeld de puzzel is. Want hoe pas je alles in? Gedeputeerde Wilma Dirken liet eerder al weten dat niet alles kan. "We hebben in Brabant stevige ambities, die veel ruimte vragen. Denk hierbij aan woningbouw, water, energieproductie, extensieve landbouw en natuurherstel. Defensie komt hier nog eens bovenop. Ik zal eerlijk zijn: niet alles gaat passen. Dat vergt duidelijke keuzes, ook met het oog op het nationale ruimtelijk beleid. Het zoet en het zuur moeten eerlijk verdeeld worden."

Daar hoopt ook Mario de Groot uit Langeboom op. Ze woont al 25 jaar in het groen en zag een week geleden tot haar grote schrik dat de grond waar zij op woont staat ingetekend als mogelijk uitbreidingsgebied van het oefenterrein in Reek. Daar moet meer, en met zwaardere explosieven, worden geoefend.

Keuzes nog niet definitief
Ze is bij de informatiebijeenkomst in de hoop dat ze gerustgesteld kan worden. Die geruststelling bestaat voor nu uit de mededeling dat Reek één van de acht potentiële gebieden is. De keuze is dus nog niet gemaakt. "Maar Reek staat wél in die lijst", zucht ze.

Begin 2025 moeten alle voorkeursgebieden zijn onderzocht. Halverwege dat jaar worden de keuzes definitief.