In Nederland wordt geurbelasting uitgedrukt in odour units per kubieke meter lucht (OUE/m3). Deze hoeveelheid is te meten of te berekenen. Eind 2022 concludeerde de rechter in Den Haag dat geuroverlast van meer dan 19,4 odour units per kubieke meter in strijd is met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Een ‘baanbrekend vonnis’, volgens een woordvoerder van de gemeente Oss.

Gemeente Den Bosch ontkent geuroverlast
Toch ondernemen de gemeenten Oss, Bernheze, Den Bosch en Maashorst volgens onderzoek van Dtv Nieuws nauwelijks actie om de stankoverlast in hun regio terug te dringen tot een niveau onder de 19,4. De gemeente Den Bosch ontkent zelfs dat geuroverlast bestaat binnen haar gebied, ondanks dat de kaarten van de GGD suggereren dat dit wel het geval is.

De gemeenten maken bijvoorbeeld geen gebruik van de Crisis- en Herstelwet. 'Met deze wet worden gemeenten in de provincies Noord-Brabant, Gelderland en Limburg mogelijkheden geboden om bestaande overlast te verminderen', schreef de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer. 'Hiermee kunnen vergunningen worden aangepast of (deels) geweigerd, met als doel minder geurbelasting in een overbelaste situatie.'

“Wij wachten eerst de landelijke geurregeling af voordat we actie ondernemen”, zegt een woordvoerder van de gemeente Bernheze.

Onderzoek naar omvang stank
De gemeenten Bernheze en Maashorst doen wel onderzoek naar de omvang van de geuroverlast in hun gebied. Maar volgens belangengroepen zoals het Brabants Burgerplatform gaat zo'n onderzoek niet ver genoeg.

Verschillende gemeenten geven ook aan dat ze geuroverlast meenemen in het opstellen van een nieuw omgevingsplan. Alleen hoeft dat pas in 2032 af te zijn.

Afwachtend
Cor Coenrady, die als milieudeskundige veel onderzoek doet naar stankoverlast, ziet dat bestuurders door heel Nederland afwachten met de aanpak van de overlast. “Ze laten het wel uit hun hoofd om scherpe eisen te stellen aan boeren”, zegt hij. “Zeker nu er een BBB-minister op landbouw zit.”

Burgers kunnen wel iets doen, meent Coenrady. Bijvoorbeeld naar de rechter stappen om zich te beroepen op de Europese wetgeving of de Omgevingswet. Die laatste schrijft voor dat bedrijven zich moeten inspannen om de overlast te voorkomen. Veeboeren zouden zo gedwongen kunnen worden om een luchtwasser aan te schaffen of een hoge schoorsteen te maken.

Toch verwacht Coenrady dat de geuroverlast van veehouderijen op korte termijn alleen maar erger wordt in Nederland. “Zeker met het nieuwe kabinet verwacht ik dat er geen enkele stap gezet wordt”, zegt hij.

De gemeente Maashorst is het niet eens met die uitspraak en zegt dat de situatie niet kan verergeren. Een woordvoerder zegt dat alle veehouderijen die op dit moment de geurnormen overschrijden ‘juridisch gezien op slot’ staan. “Dat wil zeggen dat deze veehouderijen niet meer geur kunnen produceren”, zegt een woordvoerder.

De stankoverlast wordt in een enkele gemeente serieuzer aangepakt. Zo zoekt de gemeente Land van Cuijk samen met belangengroepen uit de boerensector naar manieren om de geuroverlast onder de toegestane grens van 19,4 odeur per kubieke meter te brengen.