Bij het afsluiten van een AOV wil de verzekeraar dat zelfstandigen volledig en eerlijk zijn over hun ziekten en medisch verleden. Dat ze daar ver in gaan, ondervond Lisa's man als zelfstandig metselaar. Hij sloot een AOV af, maar vulde niet in dat hij als kind last had van zijn ADHD. Toen hij een burn-out kreeg, deed hij een beroep op de verzekering. De verzekeraar keerde uit, maar hoorde daarna van de ADHD en eiste veertienduizend euro terug.

LEES OOK: Vergeten vinkje kost man van Lisa 14.000 euro: 'Ik wil mijn leven terug'

Het is een verhaal dat niet op zichzelf staat. De man van Kirsten is zelfstandig stratenmaker en verzekert zichzelf voor zijn zware beroep tegen ziekte. Hij brak zijn ellenboog na een val van de fiets toen hij bij iemand achterop zat. Hij had alcohol gedronken en fietste daarom niet zelf. Wat hij niet wist, is dat de zorgverzekeraar eist van ZZP'ers dat die niet onder invloed van alcohol mogen zijn bij ongelukken die de aanleiding zijn voor ziekte.

"We kregen een terugvordering van elfduizend euro. Dat komt rauw op je dak", zegt Kirsten over de kwestie. "Het bleek in de kleine lettertjes van de verzekering te staan: als er is gedronken, dan geldt de verzekering niet." Na veel juridisch getouwtrek is het bedrag uiteindelijk kwijtgescholden.

Het is de vraag of de situatie voor ZZP'ers verbetert met de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Over de nieuwe wet wordt volgend jaar gestemd in de Tweede Kamer. Als die wordt aangenomen, moeten zelfstandige ondernemer zich verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Het wet gaat dan wel pas na 2027 in.

Cristel van de Ven, voorzitter van belangenvereniging Vereniging Zelfstandigen Nederland, denkt dat het aantal schrijnende gevallen minder wordt met zo'n nieuwe wet. "Als je straks in de verplichte publieke verzekering zit, wordt die door het UWV uitgevoerd. Zij moeten iedereen accepteren voor de verzekering. Dan maakt het dus niet uit of je kanker hebt gehad, of een burn-out of ADHD hebt."

Ondernemers kunnen zich straks ook nog laten verzekeren zoals dat nu gaat: zelf aankloppen bij een verzekeraar en daar iets afsluiten dat goed bij ze past. Maar voor iedere ZZP'er die er nu geen heeft en niets doet, valt onder de publieke AOV. Van de Ven: "We zien vooral dat onze leden met een zwaar beroep positief tegenover de wet staan, zoals stratenmakers en mensen in de bouw."

Toch zitten de veruit meeste leden van VZN niet op te wachten op de wet. Driekwart is tegen. Ze vinden de premie van maximaal 195 euro per maand te hoog en het verplichte karakter staat ze niet aan. "Het is eigenlijk raar dat ze zoiets kunnen verplichten", zegt Kirsten daarover. Haar man blijft bij zijn huidige verzekeraar. "Je werkt voor jezelf omdat je daar zelf voor hebt gekozen."