Hommels reageren vreemd op de larven van dit insect, Frans vertelt meer

25 augustus om 09:15 • Aangepast 4 september om 02:01
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij aandacht aan een hommelreus, een cocon onder de vensterbank, een Italiaanse cicade en een op een garnaal lijkend dier in het Belgische Lommel-Kolonie.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Groot insect urenlang op de petunia
Annemiek Hulshoff zag een grote vlieg, bij of wespensoort op haar petunia en wil graag weten wat het is. Volgens mij is de naam van dit mooie insect hommelreus. Hommelreuzen horen thuis bij de vliegenfamilie, vanwege de twee vleugels. Het zijn zweefvliegen, die als volwassen dier leven van nectar. De eitjes worden gelegd in ondergrondse nesten van andere insecten. Ze eten daar het dode materiaal op. Vaak worden de eitjes afgezet in hommelnesten. Dat lukt goed omdat de hommelreus wat lijkt op een hommel.

Toch blijft het vreemd dat hommels deze larven er niet uitgooien, want dat doen de larven wel met andere vreemde indringers, maar dus niet met de larven van de hommelreus. Ook als ze in nesten van Duitse of gewone wespen worden afgezet, doen die insecten de larven niets. Heel vreemd.

Een pop van de nachtvlinder plakker (foto: Hetty van Veghel).
Een pop van de nachtvlinder plakker (foto: Hetty van Veghel).

Welke pop hangt onder de vensterbank?
Hetty van Veghel zag een pop onder de vensterbank en vroeg zich af welke vlinder hierbij hoort. Volgens mij is dit de pop van de nachtvlinder met de naam plakker. Uit de pop komen een mannetje (zie onderstaande foto) en vrouwtje.

De nachtvlinder van de plakker, een mannetje (foto: Bets Vriens).
De nachtvlinder van de plakker, een mannetje (foto: Bets Vriens).

Het vrouwtje blijft vaak in de buurt van de pop en leggen daar ook de eitjes. Uit die eitjes komen jonge rupsjes, die zich door middel van spindraden met de wind laten meevoeren. Ze kunnen wel kilometers verder ergens terechtkomen. Overwinteren doen plakkers als eitjes. Die zijn dan overdekt met haren uit het achterlijf van de vrouwtjes.

Saharazand in de regen (foto: Patricia Sterken).
Saharazand in de regen (foto: Patricia Sterken).

Gele vlekjes op een huis en auto
Op 20 juni ontdekte Patricia Sterken allemaal gele vlekjes op haar huis en auto. Ze is benieuwd wat dit is. Volgens mij was er rond die tijd Saharazand in de lucht, dat op Nederland neerdaalde. Dit fenomeen komt wel vaker voor, maar de kleur kan variëren. In die tijd, juni, was het geelachtig zand dat neerdaalde in ons land. Dit zag ik ook op mijn auto. Toch kunnen ook andere kleuren neerdalen, dat is afhankelijk van het brongebied waar het vandaan komt. Naast geel kunnen de volgende kleuren ook ons land bereiken: lichtgrijs, rood of bruin.

Een rode cicade (foto: Saskia Traa).
Een rode cicade (foto: Saskia Traa).

Tijdens een fietstocht door Midden-Italië een vreemde passagier op de fietstas
Saskia Traa had tijdens haar fietsreis door Midden-Italië plotseling een passagier. Ze vraagt zich af wat het is. Bij het zien van de foto wist ik meteen welk soort dier het was. Het heeft namelijk alle kenmerken van een cicade. Cicaden zijn wat plompe insecten, maar hebben wel alles wat een insect moet hebben: kop, borststuk en een achterlijf. Daarnaast hebben ze drie paar poten en vier vleugels. De voorvleugels zijn verharde dekvleugels en de achtervleugels zijn vaak doorzichtig en vliezig.

De cicade op de fietstas bij Saskia is een soort die in Nederland niet voorkomt. Deze heeft dus ook geen Nederlandse naam. De naam is tibicina haematodes. In het Engels heeft dit dier de naam red cicada. Deze cicade heeft een lichaamslengte van dertig millimeter en een totale lengte van 42 millimeter, inclusief vleugels. De spanwijdte is tachtig millimeter. In Nederland kennen we niet zulke grote cicaden. De grootste cicade in ons land is de oorcicade met een lengte van achttien millimeter. Wil je weten hoe die eruit ziet, kijk dan even op deze link

Een meeldauwlieveheersbeestje (foto: Joyce Martens).
Een meeldauwlieveheersbeestje (foto: Joyce Martens).

Is dit een bepaald soort lieveheersbeestje of is het een jonkie?
Joyce Martens kwam een lieveheersbeestje tegen. Ze vraagt zich af of dit een specifieke soort was of een jonkie van het gewone lieveheersbeestje. Nou, een jonkie van het lieveheersbeestjes ziet er hetzelfde uit als een volwassen exemplaar. Dat is het dus niet. Dit lieveheersbeestje ziet er oranjeachtig uit en heeft zestien witte vlekken op de dekschilden, dus hebben we te maken met het meeldauwlieveheersbeestje. Ook deze lieveheersbeestjes zijn erg nuttig. Zowel de volwassen (imago’s) diertjes als de larven eten de schimmel meeldauw.

Helaas zorgen ze ook voor het verspreiden van meeldauw en daardoor verzwakken de planten waarop die schimmel meeldauw wordt afgezet. Meeldauwlieveheersbeestjes komen niet vaak in de buurt van behuizing voor, maar juist in bosrijke gebieden waar veel loofbomen staan.

Wachten op privacy instellingen...

Vos met drie egels – Ton van den Bersselaar
Ton van den Bersselaar uit Loon op Zand stuurde mij een heel mooi wildcamerabeeld waarop een vos en drie egels heerlijk te zien zijn terwijl ze eten in zijn tuin.

De rups van de teunisbloemvlinder (foto: Jan van Hoek).
De rups van de teunisbloemvlinder (foto: Jan van Hoek).

Er kruipt iets over het terras
Jan van Hoek maakte een foto van een beestje dat voorbijkroop op het terras. Hij wil graag weten wat het is. De mooie grote bruingrijze rups op de foto doet in eerste instantie denken aan de rups met de naam olifantsrups. Dat is de rups van de nachtvlinder avondrood. Maar als je beter kijkt, blijkt dit een andere pijlstaartrups te zijn. Het is namelijk de rups van de teunisbloempijlstaart.

Een teunisbloempijlstaart (foto: Saxifraga/Peter Gergely).
Een teunisbloempijlstaart (foto: Saxifraga/Peter Gergely).

De teunisbloempijlstaart is een zeldzaamheid in Brabant, maar wordt de laatste jaren meer en meer gezien. Voorheen kwamen ze enkel voor in Zuid-Limburg, maar ze zijn langzamerhand naar het noorden getrokken. Rupsen van de teunisbloempijlstaarten zijn niet alleen op teunisbloemen te vinden maar ook op de basterdwederik en het harig wilgenroosje. De grote vlinder - met een spanwijdte van maximaal zestig millimeter - is een echte nachtvlinder en is dus enkel in de nacht actief.

De rups van de ligusterpijlstaartvlinder (foto: Marcel Bouw).
De rups van de ligusterpijlstaartvlinder (foto: Marcel Bouw).

Rups gespot op boom, welke vlinder wordt dit?
Marcel Bouw stuurde mij een foto waarop een felgroene grote rups te zien is met paarse en witte dwarsstrepen en op het eind een zwarte punt of pijl. We hebben hier te maken met de rups uit de mooie pijlstaartenfamilie ligusterpijlstaart. Zoals de naam al verraadt, komt deze maximaal negen centimeter lange rups vooral voor op en in ligusterstruiken of -hagen. Daarnaast zie je ze ook wel eens eten van andere struiken, zoals sneeuwbal, Gelderse roos, vlier en sering. En ook van essenbomen.

Een ligusterpijlstaartvlinder (foto: Coby de Wildt).
Een ligusterpijlstaartvlinder (foto: Coby de Wildt).

Je kan deze ligusterpijlstaartrupsen tegenkomen van juli tot begin november. Daarna kruipt de rups de grond in om daar te overwinteren als pop. Bij de Vlinderstichting hebben ze tot tweemaal toe ligusterpijlstaartrupsen ontdekt op een diepte van meer dan dertig centimeter.

De larve van een bladsprietkever (foto: Ugo de Greef).
De larve van een bladsprietkever (foto: Ugo de Greef).

Vreemde garnaal in het gras in Lommel-Kolonie, België?
Ugo de Greef kwam iets in het gras tegen. Hij schreef mij dat hij het wel wat op een garnaal vindt lijken. Ik kan mij die gedachte goed voorstellen maar het is geen garnaal. Wel de larve van een bladsprietkever. Larven van bladsprietkevers leven in diverse omgevingen en eten daar levend of dood plantaardig materiaal. Larven van de neushoornkever vind je vaak in composthopen en larven van de mestkever leven van mest, zoals bijvoorbeeld konijnenkeutels. Of ze draaien bolletjes uit koeienvlaaien.

De bijnaam van al deze larven is engerlingen. Dan doelt men vooral op de wortel-etende larven die planten en gazons om zeep kunnen helpen. Soorten die graag in graslanden en gazons leven, zijn de rozenkever en de meikever. Een larvenleven is vaak langer dan dat van een kever, want volwassen kevers (imago’s) leven meestal niet langer dan een paar weken tot een maand. Het larvenstadium daarentegen - en dan vooral bij de grotere bladsprietkevers - kan meerdere jaren bedragen.

Een paringswiel van weidebeekjuffers (foto: Patricia Smulders).
Een paringswiel van weidebeekjuffers (foto: Patricia Smulders).

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Patricia Smulders. Zij legde supermooi een paringswiel van weidebeekjuffers in de Oisterwijkse bossen en vennen vast. Bijzonder, want je komt een paringswiel van weidebeekjuffers niet zo snel tegen.

Natuurtip
Zondag 1 september kun je van tien uur 's ochtends tot twaalf uur 's middags deelnemen aan een ontspannende wandeling door de Peel.

Dit zogenoemde bosbaden is een effectieve manier om te vertragen. Daar wordt de kracht van de ademhaling aan toegevoegd. Ga mee en ervaar het op deze SLOW Sunday-ochtend.

Bosbaden, of 'shinrin-yoku', is een Japans gebruik voor het opnemen van de sfeer van het bos. Het betekent jezelf onderdompelen in de natuur door een rustige, bewust waarnemende wandeling te maken. Dit helpt je stressniveau te verlagen, je stemming te verbeteren en je gehele welzijn te bevorderen.

Om tien uur start de wandeling bij natuurpoort De Peel. je krijgt tips hoe je kunt 'bosbaden'. Bij terugkomst vervolgen we met een ademcirkel bij SLOW lifestyle, waarbij we diverse ontspannende ademhalingsoefeningen combineren met bijpassende natuurlijke aroma's. Blijf na de sessie nog even hangen met een lekkere kop thee, fruitwater en wat lekkers.

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link maar kan ook via email: [email protected].

• Vertrekplek Natuurpoort de Peel Leegveld 8A, 5753 SG Deurne.

• De kosten bedragen 27,50 euro.

• Voor meer informatie, zie de website SLOW lifestyle.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!