Het Natuurnetwerk Nederland komt voort uit beleid uit de jaren '90. In die tijd werd de conclusie getrokken dat de natuur hard achteruit ging. Er moest dus nieuwe natuur bijkomen. Voor Brabant ging het om een opgave van 20.000 hectare nieuwe natuurgebieden, bovenop de 109.000 hectare die er al was.

In 2011 wilde toenmalig CDA-staatssecretaris Henk Bleker bezuinigen op deze plannen. Het provinciebestuur zag dat niet zitten en ging haar eigen weg met ambitieuzere plannen. Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) werd hier het Natuurnetwerk Brabant (NNB).

Overschot
Om nieuwe natuur te maken, is grond nodig. Omdat de plannen niet opschoten, besloot de provincie in 2017 om het makkelijker te maken om grond toe te voegen aan het NNB.

Het beleid wierp zijn vruchten af, maar werkte eigenlijk te goed: het leidde tot een overschot van inmiddels 1.850 hectare grond. Afspraken over hoe om te gaan met een overschot aan grond zijn nooit gemaakt. Het Brabantse plan werd dus groter dan de opdracht van 20.000 hectare.

Een uitspraak van de Raad van State had in 2022 als gevolg dat de provincie het Natuurnetwerk Nederland op de kaart moest aangeven. Tot dan toe was dat nog niet gebeurt. Alleen het Brabants plan was ingetekend.

Geen geld
De provincie heeft inmiddels de geplande 20.000 hectare NNN aangewezen. Het gevolg hiervan is dat 1.850 hectare grond buiten het nationale plan valt en dat er dus ook geen geld voor beschikbaar is. De provincie wil de grond wel houden, want ze verwacht deze nodig te zullen hebben voor andere water- en natuurdoelen.

Met het overschot vult de provincie bijvoorbeeld gaten op in natuurgebieden of legt het verbindingen tussen stukjes natuur. In de buurt van Lierop ziet dat er bijvoorbeeld zo uit. De gestreepte vlakken zijn Natuurnetwerk Nederland, de gifgroene vlakken zijn Natuurnetwerk Brabant.

Het blijft dus de bedoeling om de 1.850 hectare in te zetten voor de natuur. Alleen is daar nu dus geen geld voor en het is onduidelijk wanneer dit wel het geval is. Ambtenaren van de provincie schatten de kosten om de volledige 1.850 hectare om te vormen tot natuur op minstens 200 miljoen euro. Daarvoor zal worden gekeken naar het Rijk en naar de EU.

Gevolgen voor water en boeren
De organisaties waarmee de provincie samenwerkt aan het Natuurnetwerk (de waterschappen, de ZLTO en de natuurbeheerders) zijn niet blij met deze gang van zaken. "Dit besluit heeft een enorme impact", zeggen de waterschappen. "We hebben er begrip voor dat het nodig is, maar het heeft ook grote consequenties."

Volgens de waterschappen wordt op deze manier het risico groter dat Brabant niet aan de Kaderrichtlijn Water zal voldoen. In 2027 moet al het water in Europa aan strenge eisen voldoen. Momenteel is dat nog nergens in Nederland het geval.

De ZLTO wil dat verworven landbouwgrond teruggaat naar de boeren. "Zij zitten nu zonder geld en met de onzekerheid. Boeren kunnen zelf vergroenen, binnen alle lopende projecten en de toekomstige plannen van het kabinet."

De herindeling van het Natuurnetwerk is nog niet definitief. Provinciale Staten moet eerst nog over het plan stemmen. Naar verwachting gebeurt dit in december.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Nieuwe 'stikstofcrisis' dreigt als het water in Brabant niet schoner wordt

Steeds minder vlinders en Brabant scoort lager dan gemiddeld