"De bordjes komen uit de bomen die zijn omgezaagd op de plek waar het nieuwe namenmonument voor vermoorde joden staat, in Amsterdam". zegt Jeroen Neus van Verhalis dat het project in Noord-Brabant organiseert.

Iedereen die wil, kan zo'n bordje van 10 bij 30 maken. "Je kan op de website Namen en Nummers een naam kiezen. Je meldt je aan en dan kijk je wat er over iemand bekend was. En van ons krijg je dan een leeg houten bordje".

Schoolklassen
Zo mocht iedereen die wilde een geadopteerde naam erop zetten en die vereeuwigen. "Er kwamen ook tekeningen bij, soms is er op geborduurd. Hele schoolklassen deden mee," zegt Neus. Hij reisde er de hele provincie voor af.

Zelf maakte hij ook een bordje. "Over een Tilburger, David Barasch, een vluchteling uit Duitsland. Ik koos hem omdat hij en ik even oud waren en omdat hij ook kinderen had. Los van elkaar zijn ze naar getransporteerd naar Auschwitz. Die onzekerheid over het lot van je kinderen. Dat is echt vreselijk."

'Afgekapt leven'
Hij was niet de enige die geraakt werd door wat hij tegenkwam. Carine van Vugt van Verhalis helpt al jaren mensen met het maken van de bordjes. Zelf maakte ze er ook. "Ik voelde me meteen betrokken bij een afgekapt leven, als drager van hun verhalen. Best een eer eigenlijk."

Voor Carine is het verhaal van alle tijden. "Het is ook een waarschuwing voor wat er kan gebeuren als er etiketten worden opgeplakt en je wordt uitgesloten." Ze is bezig met een nieuwe adoptie: Antje van Been, 4 jaar oud, uit de Lange Tolbrugstraat in Den Bosch. "Zij heeft het niet overleefd, haar pa en ma wel. Maar ik weet het verder niet."

Emotie
Het project Namen en Nummers begon klein in 2012 in Amsterdam. Daarna waaierde het uit. In Brabant werd het opgepikt in 2021. Intussen zijn meer dan 1100 naambordjes gemaakt. Nieuwe bordjes uit Oss en Eindhoven zijn in de maak. "Het wordt wel steeds zwaarder. Ik merk dat ik sneller vol schiet," zegt Jeroen Neus.

Deze herdenkingsdag is niet zomaar gekozen. Eind augustus 1942 moesten de Brabantse joden zich melden voor transport naar de concentratiekampen. De meesten deden dat en zijn in de eerste dagen van september al in Auschwitz vermoord.

Onderduiken
Historicus Frank van Doorn heeft de gehele Joodse bevolking van Noord-Brabant in kaart gebracht. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog woonden er 2588 joden in Noord-Brabant. Ongeveer de helft kon vluchten of onderduiken.

1260 mannen, vrouwen en kinderen ontsnapten niet aan deportatie. Ze werden vermoord of ze bezweken door mishandeling en dwangarbeid in vooral Auschwitz en Sobibor.

Deportatie
Over het lot van de Roma en Sinti is minder bekend. Maar het is wel duidelijk dat er bijvoorbeeld 51 mensen uit Den Bosch en 21 uit Eindhoven zijn gedeporteerd.

Het project Namen en Nummers blijft doorgaan. "Alles gaat uiteindelijk naar Het Hornemannhuis in Eindhoven waar iedereen ze kan zien in een enorme ruimte op een grote muur," zegt Jeroen Neus.

Uiteindelijk moeten alle 104.000 vermoorde Nederlandse Joden en de Roma en Sinti worden 'thuisgebracht'.

Martijn bezoekt kelder waar zijn achterneefjes Lex en Edo werden vermoord

Vermoorde Joodse Joan komt na 78 jaar weer thuis in Tilburg