BRABANT BEVRIJD

Bevrijding Brabant: vliegvelden gebombardeerd, weg naar Duitsland ligt open

3 september om 07:00 • Aangepast 14 september om 02:06
nl
Het is 3 september 1944. Het tempo van de bevrijding loopt alleen maar verder op, de geallieerden komen nauwelijks verzet tegen. De geallieerde voorhoede zet de pijlsnelle opmars voort. Ze bevrijden de Belgische hoofdstad Brussel. En ze doen een bijzondere ontdekking. Intussen bombarderen de geallieerden Brabantse vliegvelden.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

Om vernietiging te voorkomen net zoals in Frankrijk, krijgen ook hier de Duitse luchtmachtmilitairen bevel om te maken dat ze wegkomen, zoals de militairen op kamp Prinsenbosch bij Gilze.

Bommenwerpers
Diverse Brabantse vliegvelden krijgen op deze dag de volle laag. Zo'n honderd Britse bommenwerpers bestoken 'Fliegerhorst' Gilze-Rijen. Ook de rijksweg en het dorp Hulten worden getroffen. Kerk, kerkhof en school worden verwoest. Gelukkig is er niemand op deze zondag. De inwoners waren al gevlucht. Op het vliegveld gaan diverse Duitse toestellen verloren. Ook de vliegvelden Volkel en Eindhoven worden gebombardeerd. Soldaten sneuvelen, Duitse toestellen verbranden.

In het zuiden ontdekken de geallieerden iets opvallends. Er is een enorm ‘gat’ ontstaan tussen twee Duitse legers. Aan de ene kant het 15e Duitse leger, ingesloten aan de kust van Vlaanderen en Zeeland. Dieper landinwaarts trekt het 7e Duitse leger zich terug naar Duitsland. Tussenin is er geen enkele Duitse soldaat. Het 'gat' tussen beide legers is zichtbaar tussen Antwerpen en Maastricht en honderd kilometer breed.

'Deur naar Duitsland'
Die onverdedigde opening in het front kan benut worden om door te stoten. Via Nederland, want dat is een goede springplank. Kortom: de deur naar Duitsland staat wagenwijd open.

Daarom worden bij het geallieerde opperbevel in de eerste week van september allerlei ideeën gelanceerd over hoe Hitler-Duitsland de genadeklap kan worden toegediend. Het gevoel is verder dat er snel een antwoord op moet komen op dat gat, liever vandaag dan morgen.

Verrassingsaanval
De hoogste baas van de geallieerde troepen is de Amerikaan Dwight D. Eisenhower (1890-1969). Hij is voorstander van aanvallen over een breed front, zoals het al maanden gaat. Zijn ondergeschikte Bernard Montgomery (1887-1976) is voorstander van een geconcentreerde verrassingsaanval op een plek, zeker nu dat onverdedigde gat is ontstaan. Daar kunnen ze doorheen.

Montgomery legt een concrete aanpak op tafel. Als Britse en Poolse parachutisten nou eens worden gedropt achter vijandelijke linies aan de Rijn, bij Arnhem of het Duitse Wesel. De parachutisten moeten daar bruggen bezet houden tot een grondleger ze aflost. Daarna kunnen de geallieerden het hart van Hitler-Duitsland instromen. Maar er zijn twijfels: Wesel is wel erg diep in vijandelijk gebied. En de Duitse luchtafweer is sterk.

Comet
De geallieerden vinden Montgomery’s voorstel het proberen waard. De geplande luchtlandingsoperatie krijgt de codenaam Comet. Als het idee is uitgewerkt, kan hij over enkele dagen al van start gaan. Daarmee komt voor het eerst ook een grondaanval door Brabant in beeld, de snelste weg naar Arnhem of Wesel.

De Duitsers zelf zien ook het gat in de verdediging. Als er niet snel versterkingen komen, dan staat de deur naar het Duitse Rijk open, zeggen ze in Berlijn. Veldmaarschalk Walter Model (1891-1945), bevelhebber in het westen, waarschuwt Berlijn dat dit beslissend kan zijn voor de oorlog.

Hitler grijpt in en haalt de ervaren Gert von Rundstedt (1875-1953) naar het westfront. Hij moet de chaos stoppen. De bijna 70-jarige veldmaarschalk wordt commandant van alle troepen in het westen van Europa. Veldmaarschalk Walter Model krijgt de Duitse troepen in Brabant onder zich en het terugtrekkende 15e Duitse leger.

De Duitsers zien het strategische belang van de haven van Antwerpen. Zeeland en West-Brabant moeten zo lang mogelijk in Duitse handen blijven om de haven te blokkeren, is de gedachte.

Model geeft het bevel om het beruchte gat in de verdediging te ‘repareren’. Generaal Kurt Chill is daar al mee bezig. Het zijn de eerste tekenen dat er iets gaat veranderen. De Duitsers gaan in de verdediging.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT

Duitse leger lijkt in te storten, bevrijders naderen, maar PSV speelt

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.