BRABANT BEVRIJD

Groen licht voor operatie Market Garden en Brabant ligt op de route

10 september om 07:00 • Aangepast 18 september om 02:03
nl
10 september 1944. Op het vliegveld van het bevrijde Brussel is topoverleg tussen opperbevelhebber Eisenhower en legerleider Montgomery. Onderwerp van gesprek: de grote doorbraak. Via de Rijn bij Arnhem willen de geallieerden met alles wat ze hebben doorstoten naar het Ruhrgebied om de Duitsers in het hart te treffen. Vandaag veroveren de bevrijders een belangrijke brug die startpunt moet worden voor de grote aanval.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

De indruk bij de geallieerden is nog steeds dat het Duitse leger op omvallen staat. Een 'dolkstoot' zou het laatste zetje kunnen zijn. En dan is de oorlog voor de kerst van 1944 voorbij, zo is de gedachte. Maar de situatie verslechtert met de dag. De Duitsers vechten de laatste dagen weer terug. En ze laten vanuit Brabant versterkingen aanrukken langs het hele front. Dat ligt nu langs het Belgische Albertkanaal, nog geen 50 kilometer van de Brabantse grens onder Eindhoven.

Ruzie
De geallieerde legerleiders kibbelen en ruziën voortdurend over de manier waarop ze Hitler op de knieën willen dwingen. Alle scenario’s passeren de revue.

Aan de ene kant staat opperbevelhebber Eisenhower: voorstander van oprukken over een breed front. Legerleider Montgomery wil een geconcentreerde aanval met alle vuurkracht op een zwakke plek. 'Monty' weet Eisenhower definitief te overtuigen. Ze denken dat het kans van slagen heeft. Het kan het einde van de Tweede Wereldoorlog ineens dichterbij brengen.

Bruggen
Alles speelt zich af op en rond de weg van Valkenswaard naar Arnhem. Eerst moeten parachutisten de bruggen over alle rivieren en kanalen veroveren. Als de kust veilig is kan een troepenmacht snel door die 'corridor' naar Hitler-Duitsland.

Dat betekent dat het kleinere luchtlandingsplan Operatie Comet nu helemaal van de baan is. Het wordt groter met Britse en Poolse para's en de Amerikaanse 101e Airbornedivisie en 82e Airbornedivisie. Die sprongen ook op D-day, 's nachts.

Market
Nu springen de parachutisten overdag. Dat vliegt makkelijker en nauwkeuriger. De Duitse luchtverdediging is ook zwakker.

Zaterdag 16 september 1944 wordt gepland als 'D-day' met de codenaam: Market.

Garden
Als de para’s de bruggen en kanalen in handen hebben, volgt een grote grondaanval met de codenaam: Garden. Die mag het Britse 30e legerkorps uitvoeren van generaal Horrocks.

Aan zijn flanken wordt hij bijgestaan door twee andere legerkorpsen. Een korps dat richting Tilburg/Den Bosch trekt en het andere richting Weert en de Peel. Operatie Market Garden is geboren.

Joe's bridge
Een grote stap zetten de grondtroepen op 10 september 1944 onder Valkenswaard. Daar veroveren de Irish Guards de brug over het Maas-Scheldekanaal (officieel: kanaal Bocholt-Herentals) bij Lommel-Kolonie. Commandant van de ‘Guards’ is Joe Vandeleur (1903-1988). De brug wordt vanaf dat moment ‘Joe’s Bridge’ genoemd. Het startpunt voor Market Garden is in geallieerde handen.

Joe's bridge bij Lommel-Kolonie (foto: archief)
Joe's bridge bij Lommel-Kolonie (foto: archief)

In het westen van het gebied woeden gevechten bij de Belgische plaats Geel, onder Turnhout. Jagdpanthers en Shermantanks strijden daar. Deze ‘Slag om Geel’ gaat ook 11 september door. Er sneuvelen veel soldaten en burgers.

De opgelaaide strijd geeft duidelijk aan dat de Duitsers weer terugvechten. En dat is zorgelijk. Geel is in veel opzichten een keerpunt in de oorlog.

Bombardementen
Nu de focus ligt op Market Garden, lijkt Zeeland bijzaak. Maar daar nemen geallieerde vliegtuigen het 15e leger juist steeds zwaarder onder vuur. Alleen al vandaag zijn er zeker 333 vluchten. De vijand krijgt de volle laag op de Westerschelde, aan de oevers en op doorgaande wegen.

Piloten gooien 9000 kilo bommen op veerboten die manschappen en materiaal over proberen te zetten. Diverse boten met Duitsers worden gebombardeerd of met raketten vernietigd. De Duitsers schieten terug. Geallieerde vliegtuigen worden geraakt en crashen.

Dit vind je ook interessant

De slag om Geel. Een van de bloedigste veldslagen bij de bevrijding van België

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.