Eerste bevrijders zetten voet op Nederlandse bodem maar keren om
In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.
Op deze dag in september ontstaan sterke geruchten dat de ‘Tommies’ nu echt onderweg zijn en de grens zijn overgestoken. Dat klopt. Een voetpatrouille van de Britse 'Grenadier Guards' trekt ongezien de grens over onder Valkenswaard. Ze zijn de eerste geallieerde grondtroepen op Nederlandse bodem. Daar blijft het niet bij. Kort na het middaguur komt er weer een team en dat gaat dieper Brabant in.
Verkenners van de 'Second Household Cavalry' krijgen opdracht om te zien of de brug over de Dommel onder Valkenswaard nog intact is. Die brug is noodzakelijk voor de grondaanval van Market Garden die staat gepland.
Verbaasde vijand
De verkenners steken met snelle gepantserde wielvoertuigen Joe’s bridge over. De brug over het Maas-Scheldekanaal die ze net hebben veroverd. Op de Luikerweg belanden ze al snel in vijandelijk gebied. Keihard scheuren ze langs de Bergeijkse Barrier, richting Valkenswaard.
Onderweg passeren ze op allerlei plekken Duitse troepen. Die zijn zo verrast dat ze niet eens te tijd krijgen te schieten. Onder leiding van luitenant Rupert Buchanan-Jardine (1923-2010) stoppen ze bij de brug over De Dommel. Daar moet een weekje later de enorme legermacht over. De brug is nog heel.
Bevrijding?
De scouts racen door het gebied, verstoppen zich soms tussen de bomen met hun wagens en vol gas gaan ze dan weer verder. Bij café Rustoord aan de Luikerweg houden de militairen halt voor een praatje met wat inwoners van Borkel en Schaft. Die denken dat ze bevrijd worden.
De Britten poseren nog even voor wat foto's van meneer pastoor en zijn dan weer snel weg. Onderweg worden ze beschoten. Ze overleven de gewaagde 'inkijkoperatie' en keren terug met goed nieuws: de brug is intact.
Executies
Maar Duitse troepen zijn gealarmeerd en geprovoceerd. Ze speuren het gebied af en stuiten op de ooggetuigen van het geallieerde bliksembezoek. Die maken dat ze wegkomen. Maar zonder pardon worden ze beschoten. Vier mannen blijven liggen.
Twee overleven de Duitse kogels net, maar er zijn ook twee doden: Christ Tegenbosch (69) laat een vrouw en negen kinderen achter. En Johan Maas (54) een echtgenote.
Oorlogsgeweld
Terwijl het drama zich op Brabantse bodem afspeelt is er aan de andere kant van de grens nog zwaarder geweld bij Lommel-Kolonie. Een Duitse tegenaanval met gemechaniseerde kanonnen, Sturmgeschütze, ook wel ‘stugs’ genoemd, die mislukt.
Rond Geel is de strijd bijzonder hevig. Zeker 65 burgers vinden er de dood. Vandaag wordt Leopoldsburg bevrijd, minder dan 50 kilometer van Eindhoven.
Luchtaanvallen
In Zeeland is er ook volop strijd. Daar bestookt de geallieerde luchtmacht alle boten die Duitse soldaten overzetten. Ruim honderdduizend kilo bommen gooien ze op schepen bij Vlissingen, Terneuzen en Breskens. In Breskens vallen veel burgerdoden bij het bombardement.
Ondanks de luchtaanvallen slagen de Duitsers er ook vandaag in om 7000 man en 600 voertuigen veilig aan wal te brengen.
Geallieerden vliegtuigen zijn heer en meester in het luchtruim. Vandaag voeren ze een luchtaanval uit op Duitse munitietreinen op het spoorwegemplacement van Roosendaal.
Aan de Duitse grens wordt een grote doorbraak gemeld. Amerikaanse soldaten van het 1e Leger openen de zwaar verdedigde ‘Westwall’ bij Aken en staan in Nazi-Duitsland. Maar ook hier geldt: doorstoten kan niet, wegens gebrek aan voorraden. Alles is bestemd voor Market Garden.