Sinds boeren minder mest op hun land mogen uitrijden, hebben ze een groot probleem. Veel meer mest moet worden afgevoerd en dat kost heel veel geld. Geld dat boeren in sommige gevallen niet meer kunnen opbrengen en hen in hun voortbestaan bedreigt.

De mestcrisis is voor een deel het gevolg van het verliezen van de uitzonderingspositie in Brussel. Tot afgelopen jaar mochten Nederlandse boeren meer mest uitrijden dan collega’s in andere landen. Dat ‘voordeel’ is Nederland verloren, door het niet op orde krijgen van de waterkwaliteit. Een voorwaarde van Brussel.

Plan Adema
Voorganger van Wiersma, minister Adema kwam al met een vergevorderd plan van aanpak, maar daar wilde de BBB niets van weten. Nu de partij zelf de minister van Landbouw levert, blijkt dat een deel van die plannen van Adema toch worden doorgevoerd. Zoals het sturen op minder dieren. Een nieuwe vrijwillige stoppersregeling moet op 1 januari 2025 van start gaan.

Daarnaast worden dus bij verkoop van een bedrijf de dierrechten afgeroomd, wat betekent dat een nieuwe eigenaar minder dieren mag houden. Voor melkvee gaat het om 30%, varkens 25% en pluimvee 15%. Voor melkvee gold er al zo’n afroming (10%), voor varkens en pluimvee is dit nieuw. Brabant heeft de meeste varkens en pluimvee van Nederland.

Boeren tegemoet komen
Toch wil Wiersma boeren ook tegemoetkomen. Zo wil ze de zogenoemde derogatievrije zones, dat zijn buffers rond stikstofgevoelige natuur, verkleinen. Nu mag er tot 250 meter rond zo’n gebied minder mest worden geplaatst. Dat wordt teruggebracht naar 100 meter.

Daarnaast wijzigt per 1 januari 2025 de zogenoemde stikstofcorrectiefactor van 8,5% naar 10,1%. De stikstofcorrectiefactor geeft een percentage weer van de hoeveelheid mest die verdwijnt via gas tijdens de opslag van mest. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt volgens de minister dat 10,1% als stikstofcorrectiefactor beter aansluit op de werkelijke situatie op het boerenerf. Met die aanpassing kan de boer meer mest kwijt op het land.

Mogelijkheden voor mestverwerking
Met een nieuwe subsidieregeling wil de minister dat het voor boeren mogelijk wordt om meer mest te bewerken voor de export. Daarnaast komt er ook een aanjager om de vergunningverlening voor het verwerken van mest te versnellen en knelpunten op te lossen.

Daarbij wil Wiersma dat RENURE zo snel mogelijk wordt toegelaten in Brussel. Dat zijn korrels, gemaakt van dierlijke mest, die kunstmest kunnen vervangen. Ze gaat in elk geval de nationale wet- en regelgeving in orde maken, zodat bij groen licht uit Brussel RENURE ook meteen kan worden gebruikt.

Graslandnorm
Wiersma wil zich nog niet uitlaten over het invoeren van een graslandnorm. Met Brussel is afgesproken dat de melkveehouderij in 2032 grondgebonden is. Dat betekent dat een boer voldoende (gras)land moet hebben om alle geproduceerde mest op uit te kunnen rijden. Een graslandnorm, maximaal aantal dieren per hectare, kan daarbij helpen.

Haar voorganger Adema wilde zo'n norm invoeren. Boeren zijn daar fel op tegen omdat er niet altijd grond te vinden is, en het alternatief is dat er dieren moeten worden weggedaan. Het zwaarbevochten Landbouwakkoord sneuvelde onder meer op de graslandnorm. Wiersma weet dan ook nog niet zeker of ze deze weg wil bewandelen en wil eerst nog beter kijken naar de economische en de ruimtelijke effecten. Hoe lang zo'n onderzoek gaat duren is niet bekend.

Weer naar Brussel
De belangrijkste oplossing voor het mestprobleem ligt dus nog altijd in Europa. Opnieuw wil de minister inzetten op het aanpassen van de Nitraatrichtlijn. Deze schrijft voor dat boeren 170 kilogram stikstof per hectare uit dierlijke mest mogen gebruiken. Zolang die richtlijn niet herzien is, hoopt de minister in de tussentijd toch weer een uitzonderingspositie los te kunnen peuteren in Brussel. Iets waarvan haar voorganger Adema zei dat dat al uitputtend is geprobeerd en dus niet gaat lukken.

LEES OOK: Dit wondermiddel is de oplossing voor het mestprobleem, denken boeren