Atoomschuilkelder geeft geheimen bloot tijdens Open Monumentendag
De parkeergarage is nooit als schuilkelder gebruikt. Hij werd in de jaren tachtig gebouwd in de nadagen van de Koude Oorlog. “De bedoeling was dat Ossenaren daar in geval van een nucleaire aanval twee dagen konden schuilen”, vertelt stadsgids Jo van Vugt. “Daarna zou het weer leefbaar zijn om naar buiten te gaan. Dat waren de inzichten van toen.” In de jaren tachtig woonden er veertigduizend mensen in Oss, er was slechts plek voor tien procent. “Degenen die als eersten de kelder wisten te bereiken hadden geluk.”
Als je wat beter kijkt zie je dat een enorme betonnen schuifdeur de parkeergarage kan afsluiten en dat de plafonds extra verstevigd zijn. Er zijn opvallend veel deuren in het gebouw. Achter al die deuren zitten de voorzieningen die nodig zijn om zoveel mensen te herbergen. Zo liggen er uitklapbare veldbedden opgestapeld en zijn er tientallen toiletten, urinoirs en wasbakken.
In andere ruimtes staan een grote aggregaat om stroom op te wekken, een pomp om grondwater op te pompen en een luchtzuiveringsinstallatie om schone lucht in de ruimte te kunnen pompen.
"Er was niet voor iedereen een bed en eten moest je zelf meenemen."
De ruimte waar de auto’s geparkeerd zijn was de plek waar de bijna vierduizend Ossenaren zouden moeten schuilen. Daar zouden de bedden worden neergezet. "Er was niet voor iedereen een bed, mensen konden om beurten gaan slapen. En eten moesten de vluchtelingen zelf meenemen.”
Tijdens Open Monumentendag pakken tientallen mensen de kans om de geheimen van deze schuilkelder zelf te zien. “Ik hoop niet dat het ooit nog nodig is”, zegt een van de bezoekers. “Als je hoort wat Poetin allemaal zegt ben ik daar nog niet zeker van. Maar ja, als die bom valt hebben wij er toch niks aan, want dan zijn we in een keer weg”.
"Gelukkig is niemand op het idee gekomen om de schuilkelder te slopen."
Volgens de stadsgids is het een geluk geweest dat de schuilkelder nauwelijks te zien is. “Hierdoor raakte hij in de vergetelheid en is er gelukkig niemand op het idee gekomen om hem te slopen. Het is de enige publieksschuilkelder in Nederland die nog helemaal intact is.”
Of de kelder ook nu bij een nucleaire aanval door de Russische president Poetin nog gebruikt zou kunnen worden, is volgens de gids nog maar de vraag. “In de eerste jaren werden de installaties met enige regelmaat getest. Dat gebeurde door de brandweer.” Na de val van de muur is dat gestopt. De machines zijn afgeschakeld en zien er nog zo goed als nieuw uit. “Maar ik vraag me af of er nog iemand weet hoe ze werken.”