Het kabinet wil, om de instroom van asielzoekers drastisch te beperken, een asielcrisis uitroepen. Het gevolg van het uitroepen van die crisis is de mogelijkheid om het noodrecht te activeren. Met dat noodrecht kan het kabinet vervolgens afwijken van de Vreemdelingenwet, een wet die asielzoekers beschermt.

Naast het uitroepen van een crisis, heeft het kabinet nog meer plannen om de opvang van vluchtelingen te verminderen. En het zijn vooral die maatregelen die de gemeenten uiteindelijk het meeste zullen raken, zegt Çelik.

Een van die maatregelen is het schrappen van de spreidingswet. "Die wet is juist bedoeld om ervoor te zorgen dat er voldoende opvangplekken worden geregeld, eerlijk verdeeld over alle gemeenten, uit solidariteit met elkaar. Wij kunnen als gemeenten heel goed afspraken maken. Maar als de minister zegt dat het helemaal anders moet en vervolgens zonder overleg vluchtelingen in kleine aantallen naar gemeenten stuurt, dan is dat niet de juiste manier."

Çelik doelt op de actie van minister Faber van eind augustus. Toen gaf ze het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) opdracht om in totaal 100 tot 200 asielzoekers over te plaatsen naar vrijwel alle opvanglocaties elders in het land. In haar brief aan het COA sprak ze van "één en het liefst twee asielzoekers" per opvanglocatie.

Het nieuwe kabinet wil af van de spreidingswet, maar Çelik houdt er voorlopig aan vast. "Ik houd mij aan de wet. Zolang die nog niet is afgeschaft, is die nog van kracht en moeten wij ons daar als gemeenten aan houden." Met Çelik doen ook veel andere gemeenten dat. Er worden dus wel degelijk opvangplekken gezocht en gerealiseerd, al is het nog onduidelijk hoeveel financiering daar tegenover staat.

Dat geldt ook voor de bed-, bad-, broodregeling. "Die regeling kwam er nota bene op verzoek van de gemeenten," zegt Çelik. "Omdat wij niet willen dat mensen op straat moeten leven." En dat is waar het pijn doet, want het afbreken van landelijke vreemdelingenvoorzieningen zoals deze regeling leidt ertoe dat de gemeenten met de gevolgen kampen.

Dit geldt ook voor het afschaffen van de voorrangsregeling voor statushouders (mensen met een verblijfsstatus) bij het vinden van een woning. "Als het kabinet tegelijkertijd bepaalt dat nog maar een kwart van de bewoners van een asielzoekerscentrum een statushouder mag zijn, dan moeten gemeenten toch zorgen voor een andere manier van (tijdelijke) huisvesting."

Volgens Çelik ligt de focus verkeerd. "We hebben een minister van Asiel en Migratie, maar over dat laatste horen we bijna niets. Dat, terwijl het aandeel arbeidsmigranten tien keer zo groot is als dat van asielzoekers. Er moet veel meer aandacht komen voor dat deel van het vraagstuk, in plaats van mensen negatief weg te zetten en een denkbeeldige crisis te creëren."

Hij hoopt dan ook dat het kabinet eindelijk werk maakt van een aantal belangrijke zaken. "Het aanpakken van de misstanden rond arbeidsmigranten, keuzes maken over wat voor economie we willen zijn én 'geen bed, geen business'."

Hoe het kabinet nu te werk gaat, is volgens Çelik "zeer zorgelijk". "Oplossingen vanuit gemeenten moeten veel serieuzer worden genomen. De focus is verkeerd. Je zou willen dat de minister recht doet aan haar hele portefeuille."