BRABANT BEVRIJD

Kat-en-muis rond Hell’s Highway en vriend en vijand bij elkaar begraven

21 september om 07:00 • Aangepast 1 oktober om 02:02
nl
21 september 1944. De dreiging van Duitse tegenaanvallen neemt toe. Rond de doorgaande route van Market Garden zijn de geallieerden waakzaam. Maar ze staan tegenover een vijand die zich steeds onzichtbaar verplaatst. Ondertussen worden niet zo ver van het strijdtoneel de lichamen verzameld van alle gesneuvelde soldaten.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

De Duitse 107e brigade krijgt bevel de aanvallen bij Son af te breken voor een nieuwe opdracht. Commandant Walther neemt zijn intrek in het kasteel van Gemert. De Duitse legertop eist dat het nu groter moet worden aangepakt dan bij Son.

Beschoten
Ooggetuigen zien dat er iets speelt. Ze komen de geallieerden vertellen dat de Duitsers verdwijnen uit de omgeving bij Nuenen. Maar als Britse eenheden op patrouille gaan om dat uit te zoeken, worden ze beschoten bij Stiphout. Anti-tankgeschut van beide strijdende partijen opent het vuur.

Zowel Duitse als Britse tanks worden geraakt. Britse artillerie beschiet daarna Gerwen. Beide partijen lopen fikse verliezen op.

Bevel
Wat de geallieerden niet weten is dat veldmaarschalk Walter Model bevel geeft aan Kampfgruppe Walther en de 107e brigade om de oostkant van Veghel aan te vallen en te bezetten.

Tegelijkertijd wordt een gevechtseenheid met de naam Kampfgruppe Huber opgetrommeld om vanuit het westen aan te vallen en de brug bij Veghel op te blazen.

Chill
Huber is een gelegenheidsverband van de veel grotere Kampfgruppe van generalleutnant Kurt Chill. De generaal is op zijn terugtocht uit Normandië in België haltgehouden. Daarna is hij uit zichzelf gestart met het reorganiseren van de verdedigingslinies en het tegenhouden van de bevrijders, met succes. Dat succes wil hij voortzetten.

Streekbewoners zien al gauw de effecten. Bij Schijndel arriveren legertrucks uit Den Bosch, met wel tweeduizend Duitsers. Het is Kampfgruppe Huber. Met Jagdpanthers, dat zijn zware antitankkanonnen op rupsbanden.

Niemandsland
De Amerikanen zitten ook niet stil. Ze zijn het beu om langs Hell’s Highway Duitse aanvallen af te wachten. Ze besluiten de vijand tegemoet te gaan: 'search and destroy'.

Van alle kanten trekken ‘s avonds geallieerde troepen naar Schijndel, met tanks. Doel is om de komende Duitse tegenaanval in de kiem te smoren. Bevrijden dat doen ze Schijndel niet. Het dorp wordt een soort niemandsland net als Wijbosch. Een situatie die zich op veel plekken voordoet. Op andere plekken is het wel duidelijker. Geldrop is al bevrijd, Mierlo volgt snel net als Maarheeze, Budel en Soerendonk omgeving.

Lichamen
Nu de gevechten zijn geluwd bij Son zijn de geallieerde troepen druk bezig met het ophalen van alle doden die vielen sinds de start van Market Garden. Lichamen worden verzameld uit de veldgraven bij Best en Son en rond ‘Hell’s Highway’.

Ze worden naar Son gebracht. Daar is in het Dommeldal bij buurtschap Wolfswinkel een tijdelijke begraafplaats aangelegd. Die zal uiteindelijk plaats bieden aan 411 Amerikanen, 47 Britten en 1 Canadees maar ook 236 gesneuvelde Duitsers.

Bermmonument bij de ingang voor de voormalige geallieerde begraafplaats Son (foto: Willem-Jan Joachems)
Bermmonument bij de ingang voor de voormalige geallieerde begraafplaats Son (foto: Willem-Jan Joachems)

Buitenlandse kranten jubelen nog na over de successen. Zo laat de Britse krant Evening Standard trots weten dat de brug bij Nijmegen van ‘ons’ is en dat Britse soldaten in Eindhoven verwelkomd zijn. Maar het ziet er in het echt toch minder rooskleurig uit.

Bij Nijmegen krijgen de Britse grondtroepen en Amerikanen inderdaad greep op de belangrijke Waalbrug. Maar bij Arnhem is de noordkant van de brug in Duitse handen. De kans op een mislukking groeit met de uren. Grondtroepen zijn nog ver weg. Poolse versterkingen landen bij Driel (Gelderland) maar het zijn maar 750 man en die kunnen onmogelijk alleen voor een doorbraak zorgen. De 'lifeline' met munitie, manschappen en voorraden door Brabant is crucialer.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.