Het is op het eerste gezicht een bijzondere combinatie van partijen. De ZLTO, de productorganisatie Varkenshouderij, Brabantse Milieufederatie, Caring Farmers en de Dierenbescherming. Hoewel ze vaak anders tegen de wereld aankijken, voelen ze wel de gezamenlijke verantwoordelijkheid om de provincie op weg te helpen.

Concrete aanleiding is de 'Wet Dieren' die sinds 1 juli van kracht is. In de komende periode wordt gewerkt aan wetgeving over een dierwaardige veehouderij. Voor Brabant een dossier met flinke gevolgen. Want in de provincie met het meeste vee van Nederland zijn aanpassingen aan stallen en weidegang een pijnpunt.

Eerder werd in de provincie al uitgebreid over de nieuwe wetgeving gesproken. En dus is aan de bovenstaande organisaties gevraagd gezamenlijk met een voorstel te komen voor mogelijke oplossingen.

Om tot een duurzame, dierwaardige veehouderij te komen, is meer nodig dan kijken naar de dieren alleen, zeggen de organisaties. Natuur, milieu én het verdienmodel van boeren zijn minstens zo belangrijk.

"De invoering van maatregelen die wél bijdragen aan het verminderen van schadelijke stoffen, maar mogelijk negatieve effecten hebben op dierenwelzijn bijvoorbeeld. Zo'n weeffout later herstellen, zorgt voor hoge kosten, onzekerheid en vertraging", zeggen de organisaties.

En dát is pijnlijk. Vooral in Brabant waar sinds 1 juli dit jaar de verplichting voor een zogeheten emissiearme stal is ingevoerd. Varkenshouders, geitenhouders en pluimveehouders hebben, vaak onder protest, een luchtwasser op hun stal moeten zetten om zo de stikstofuitstoot naar beneden te krijgen. Die investering is dus al gedaan, ook al leidt dat niet tot een beter dierenwelzijn.

Ellen Bien van de Dierenbescherming beaamt dat. "We hebben op het moment dat de plannen van de provincie Brabant vorm kregen al gewaarschuwd. Dat dit alleen zou leiden tot betere condities buiten de stal, maar niet ín de stal. Maatregelen nemen in die stal is veel beter." Of deze verklaring van de partijen wellicht te laat komt, daarover is Bien duidelijk. "Het is en blijft een politieke keuze."

Maar de realiteit blijft dat boeren maar één keer hun geld kunnen uitgeven. En die poen zit nu dus (verplicht) in een luchtwasser. Kees Scheepens, van Caring Farmers: "Ik heb die stallendeadline altijd een gedrocht gevonden, maar dat is nu de realiteit waarmee we het moeten doen. Laten we beginnen met in de wet opnemen dat we moeten werken met de best beschikbare technieken."

Daarmee zegt hij dat als modernere technieken tot beter resultaat leiden, zoals dagontmesting (het spoelen van goten met verse mest zodat geen geuroverlast ontstaat, red.) of het scheiden van mest en urine aan de bron, de luchtwasser niet meer de beste optie is. "Dat gebeurt niet binnen een jaar of binnen vijf jaar, maar in tien jaar kan er veel gebeuren. En dan zijn de huidige luchtwassers zo ongeveer afgeschreven."

Het gezamenlijke plan van de vijf clubs heeft nog meer aanbevelingen. Zoals het beschikbaar houden van grond van stoppende boeren voor andere boeren.

Door stoppersregelingen en nieuwe vormen van boeren zal volgens berekeningen de veestapel in de komende jaren met zo'n dertig procent kunnen krimpen. Als die grond dan beschikbaar zou blijven voor melkveehouders, kunnen hun koeien meer naar buiten en wordt er winst geboekt op dierenwelzijn.

Ook kippen en varkens hebben meer ruimte nodig. Pluimvee om te voldoen aan beter-leven keurmerken bijvoorbeeld. Dat betekent dat de provincie moet meedenken over het vergroten van de bouwblokken van ondernemers. Zo ook in de varkenshouderij.

"Vrijloop kraamhokken (waarbij zeugen meer ruimte hebben en bij de biggen in hetzelfde hok liggen, red.) zijn essentieel voor dierenwelzijn, maar daar is wel meer ruimte voor nodig."

Is de conclusie dat een beter dierenwelzijn eigenlijk alleen kan worden gerealiseerd met heel veel geld? Scheepens vindt dat we dat ervoor over moeten hebben. "Minder vlees en zuivel eten is wellicht ook een goed begin. Door dat minder te doen, kun je de dieren die overblijven per definitie meer ruimte geven. Met de mestkosten van dit moment kunnen melkveehouders hun boterham niet eens meer beleggen. Laten we ook het lef hebben om dáár eens op door te denken."