BRABANT BEVRIJD

Grote aanval onder Veghel en strijd om de zandduinen

Vandaag om 07:21
nl
24 september 1944. De Duitsers vallen massaal aan bij Veghel. Ze slagen erin om de opmars van Market Garden voor lange tijd te verlammen. Dat heeft rampzalige gevolgen.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

In de mist en regen starten de aanvallen. Vanuit zijn hoofdkwartier in Schijndel stuurt generalleutnant Kurt Chill zijn eenheden op pad. Zijn Kampfgruppe waaiert alle kanten uit, richting Sint-Oedenrode, Wijbosch, Eerde en Veghel.

Elitetroepen
Ze worden ondersteund door pantserwagens en gemotoriseerde kanonnen. Die vuren op het verkeer dat naar het noorden trekt. Tientallen Britse legertrucks worden geraakt. Sherman-tanks die te hulp komen worden ook uitgeschakeld door de Duitse Jagdpanthers.

Bij Eerde openen Duitse Fallschirmjäger de aanval door de duinen. De elitetroepen van Freiherr Von der Heydte schieten granaten in het dorp op de Airbornes.

Beide eenheden vochten kort na D-day ook al tegen elkaar, toen in en rond het Normandische stadje Carentan. En nu weer, in wat de 'Slag om de Zandduinen' zou gaan heten.

Molen
De Amerikanen zien de aanval aankomen. In de kerk en molen van Eerde hebben ze uitkijkposten. De kerk en molen komt ook onder vuur te liggen. Vandaag sneuvelen diverse Airbornes van het 501st Parachute Infantry Regiment.

Hun strijdkreet is ‘Geronimo’. Ze dragen het logo van de legendarische indianen-chief op hun uniform.

Geronimo-monument in Eerde bij de molen (foto: Willem-Jan Joachems)
Geronimo-monument in Eerde bij de molen (foto: Willem-Jan Joachems)

In Eerde verdedigen meer Amerikaanse eenheden Hell’s Highway, zoals de soldaten die met zweefvliegtuigen zijn aangevoerd: de Glider-Infantry. Ze hebben kanonnen. Maar ze worden volop onder vuur genomen.

Vermisten
In Eerde brengt een geallieerde legertruck een lading munitie. Op de Horstjens net buiten het dorp wordt hij geraakt door een granaat en ontploft. Er vallen veel gewonden en zeker vijf soldaten komen om het leven, onder wie de Airbornesoldaten Carman Ladner, Irvin Culler, en George Kelly. De explosie is zo verwoestend dat er nooit een spoor van de mannen is teruggevonden. Hun naam staat op het ereveld in Margraten op de muur met vermiste militairen.

Ook zeker zes Britse tanks worden uitgeschakeld, met diverse slachtoffers.

Graven gesneuvelde tankbemanningen 24 september 1944 op kerkhof Eerde (foto: Willem-Jan Joachems)
Graven gesneuvelde tankbemanningen 24 september 1944 op kerkhof Eerde (foto: Willem-Jan Joachems)

Iedereen loopt gevaar in het Duitse kanonvuur. Als een hoge Amerikaanse commandant bij het kanaal is wordt hij getroffen. Kolonel Johnson van het 501e ‘Geronimo’ regiment raakt gewond door granaatsplinters.

Corridor
De Duitse eenheden rukken snel op naar de Corridor tussen Veghel en St Oedenrode. Tientallen Fallschirmjäger van Kampfgruppe Jungwirth en twee Jagdpanther-anti-tankkanonnen steken de weg over. Hell's Highway is geblokkeerd.

Britse Shermantanks spoeden vanuit Veghel naar buurtschap Koevering voor een tegenaanval. Bij buurtschap Logtenburg lopen ze in een hinderlaag van een Jagdpanther die drie geallieerde tanks uitschakelt.

Bloedig
Als het donker wordt versterken de Duitsers hun posities. Ze plaatsen ook een paar van de gevreesde luchtafweer-kanonnen: ‘flak’. In de nacht die volgt, zijn er diverse gevechten. De situatie is onoverzichtelijk. Vriend en vijand zitten verspreid door elkaar in de bossen, in sloten, putten en greppels.

Het is een van de bloedigste dagen rond Hell's Highway. Recente schattingen van alleen al de Duitse kant spreken van honderden doden, gewonden, vermisten en krijgsgevangenen. Aan geallieerde kant zijn er ook slachtoffers maar niet zo veel als aan Duitse kant.

Kritiek
Het is ook het begin van een lange blokkade van de Corridor. Operatie Market Garden loopt daardoor steeds verder vast. De bevoorrading naar de troepen in Gelderland is al vertraagd. Nu wordt het kritiek. Rond Arnhem houden de Britten dapper stand. Maar het einde is in zicht. Hun positie is onhoudbaar na een week vechten.

Terugtrekking is de enige optie. Dit besluit wordt in een boomgaard bij Elst genomen door verschillende hoge Britse commandanten.

Hitler
Ondanks het succes, groeit in de Duitse legertop weerzin tegen de aanvallen bij Veghel. Die aanvallen verstoren de opmars dan wel, maar de geallieerden slaan steeds harder terug. Daarom ontstaat onder legerleiders discussie over een massale terugtrekking achter de Maas en de Waal.

Hitler geeft het bevel om Noord-Brabant koste wat kost te behouden. Hij wil in ieder geval de toegang tot de haven van Antwerpen beheersen. De Duitse generaals moeten het bevel uitvoeren.

Brug bij Veghel met geallieerde tank (foto: archief)
Brug bij Veghel met geallieerde tank (foto: archief)

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.