Welk diertje steekt hier zijn tong uit? Deze natuurkenner weet het

Gisteren om 10:00 • Aangepast gisteren om 11:41
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer in Stuifmail een harige spin, slakken, wespen en een alledaags diertje dat zijn tong uitsteekt.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Geen bloedrode, maar een bruinrode heidelibel
We kregen een reactie van Bas van Sambeek op de rode heidelibel van Audry van der Burg van vorige week en volgens mij heeft hij gelijk. Het is dus geen bloedrode of steenrode heidelibel, maar een bruinrode heidelibel. Daar waar de blauwe streep staat is een van de belangrijkste kenmerken van de bruinrode heidelibel: de afwisselend gekleurde strepen op het borststuk. Dank dus aan Bas voor zijn reactie.

De afwisselend gekleurde strepen op het borststuk zijn te zien bij de blauwe pijl (foto: Audry van der Burg).
De afwisselend gekleurde strepen op het borststuk zijn te zien bij de blauwe pijl (foto: Audry van der Burg).

Welke harige spin kom er op het been van Ronald?
Ronald Leermakers trof tijdens een wandeling in De Kaaistoep bij Tilburg een spin op zijn been. Hij vroeg zich af of het de viervlekwielwebspin zou kunnen zijn. Volgens mij wel, want je ziet heel duidelijk de vier grote witte vlekken op de rug van het achterlijf van de spin. Daarnaast zijn ook de gestreepte poten een kenmerk. De kleuren van het achterlijf van deze spin kunnen zeer variabel zijn van gelig groen tot roodbruin. Deze viervlekwielwebspin komt net als de gewone kruisspin uit de familie van wielwebspinnen. Al deze spinnen zitten meestal in het midden van hun web te wachten op een prooi. Als er gevaar dreigt, vluchten ze naar een plekje waar het web aan vastzit. In het geval van de viervlekwielwebspin zit het web vaak dichtbij de grond. Vrouwtjes van de spin kunnen maximaal twee centimeter worden en mannetjes iets kleiner: elf millimeter.

De viervlekwielwebspin (foto: Ronald Leermakers).
De viervlekwielwebspin (foto: Ronald Leermakers).

Wat kriebelde er onder een mouw op een terras in Vlissingen?
Hedwig de Kleijnen zat op een terras in Vlissingen toen er plotseling iets onder haar mouw kriebelde. Ze ontdekte daar een heel klein beestje en wilde graag weten wat het was. Volgens mij is het een bladwesp. Om precies te zijn: een knollenbladwesp. Deze wespachtige heeft een zwarte kop en zwarte ogen. Verder vallen de twee zwarte ovalen op het borststuk en de oranje poten met zwarte blokjes op. Knollenbladwespen komen veel voor in ons land. De larven van bladwespen noemen wij bastaardrupsen, omdat ze enigszins lijken op echte rupsen van vlinders. Ze eten vooral de bladeren van bramen en frambozen. Je ziet ze meestal niet, omdat ze aan de onderkant van de bladeren hangen en daar voeden ze zich met het bladgroen tussen de nerven. De volwassen knollenbladwespen hebben nectar en stuifmeel op het menu staan.

De knollenbladwesp in Vlissingen (foto: Hedwig de Kleijnen).
De knollenbladwesp in Vlissingen (foto: Hedwig de Kleijnen).

Wat voor naaktslak zat er in de bergen in West-Duitsland?
Cédric Sebastien de Wit vraagt zich af hij een duistere wegslak heeft gespot in de bergen in West-Duitsland. Hij stuurde mij een foto. Volgens mij is het niet de duistere wegslak, maar een rode wegslak. Deze kan enorm in kleur variëren en ook de grondsoort kan zorgen voor kleurverschillen. Vooral in gebieden met veel kalksteen, zoals Limburg, wordt de rode wegslak heel vaak oranje. Soms kan hij zelfs helemaal rood worden, vandaar ook de naam. Buiten Limburg zijn deze naaktslakken vaak min of meer chocoladebruin gekleurd, maar soms ook donker blauwzwart. De kop en de tentakels, de voelsensoren, zijn vaak donkerder gekleurd. Heel opvallend bij deze soort zijn de zijkanten van de zool, want die zijn oranjebruin met dunne zwarte dwarsstreepjes.

Cédric Sebastien de Wit trof deze naaktslak in de Duitse bergen (foto: Cédric Sebastien de Wit).
Cédric Sebastien de Wit trof deze naaktslak in de Duitse bergen (foto: Cédric Sebastien de Wit).

Welke rupsjes zitten er op het blad van de hazelaar?
Vanessa Ellse trof volgens haar op haar hazelaar een stel rupsjes aan en wilde graag weten of deze diertjes nog voor de winter hun imagostadium zouden bereiken. Allereerst is het van belang om te weten dat het geen gewone rupsen zijn, maar bastaardrupsen. Dit zijn de larven van de elzenbladwesp. Hun imago wordt dan ook weer een elzenbladwesp en geen vlinder. Het grote verschil is dat bladwesplarven veel meer poten hebben dan een vlinderrups. Bij vlinderrupsen zijn meestal twee segmentdelen pootloos. Bij bladwesplarven is maar een segment pootloos. Vlinderrupsen hebben dus minder poten: drie paar borstpoten en maximaal vier paar buikpoten. Die laatste kunnen zelfs variëren per vlinder. Sommige hebben helemaal geen buikpoten. De gevonden beestjes op de hazelaar zijn dus de larven van een bladwesp. Deze diertjes worden maximaal twee centimeter lang en vreten in een groep aan een blad. Als dat blad kaal is, gaan ze naar een volgend blad. Kom je in de buurt bij zo'n blad, dan beginnen ze tegelijk te wuiven met hun S-vormig lichaam. Dit doen ze als een soort verdediging.

De larven van de elzenbladwesp op de hazelaar (foto: Vanesse Ellse).
De larven van de elzenbladwesp op de hazelaar (foto: Vanesse Ellse).

Is dit een bij of een hommel?
Ton Bekkers stuurde mij een foto van een insect en hij vroeg zich af of het een bij was of iets anders. Toen ik naar de foto keek, verraste het beeld mij ook. Ik zag wel iets herkenbaars, maar toch ook weer niet. Zelf dacht ik aan een hommel, maar ik had zo’n hommel nog nooit gezien. Dus daarom heb ik toch even insectenkenner Marcel Mutsaers geraadpleegd. Marcel kwam met de oplossing. Het was inderdaad een hommel, maar in een niet alledaagse vorm. Het diertje had namelijk de tong uitgestoken. Wat blijkt volgens Marcel? Het is een akkerhommel met een uitgestoken tong. Heb ik ook weer iets geleerd.

Deze akkerhommel stak zijn tong uit (foto: Ton Bekkers).
Deze akkerhommel stak zijn tong uit (foto: Ton Bekkers).

Hommels herkennen met de Vlinderstichting
Publicatiedatum: 22 maart 2022.

Hoe kun je hommels herkennen? Anthonie Stip van de Vlinderstichting kan dit uitleggen. Hij leert je hoe je verschillende soorten hommels uit elkaar kan houden. Kijk bij de Vlinderstichting voor meer informatie over hommels en bijen.

Wachten op privacy instellingen...

Zondag volgt nog een aflevering van Stuifmail met tips en uitleg van Frans Kapteijns over alles wat bloeit, groeit en zoemt in de natuur. Natuurlijk is de boswachter dan ook te horen op de radio en is er een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!