Video

Oorlog en bevrijding in Brabant in indrukwekkend stripverhaal

28 september om 18:30 • Aangepast 9 oktober om 02:01
nl
'De Erfenis'. Zo heet het stripverhaal over de Tweede Wereldoorlog die de hele wereld raakte maar ook Brabant. Zaterdag werd het boek gepresenteerd op Stripfestival Breda. "Het mooie is dat het niet alleen over de grote lijnen gaat van de oorlog, maar ook over de Brabantse", zei provinciebestuurder Bas Maes die het eerste exemplaar overhandigd kreeg, samen met een groepje kinderen.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

'Noord-Brabant 2024. Een boerderij in de buurt van Overloon. Kees Peters is overleden. Hij was 91 jaar. Binnen bespreekt de familie de erfenis. Evi, Darya en Milan kijken buiten rond.'

Ze vinden een doos met oude spulletjes en die vertellen een verhaal. Daarmee begint 'De Erfenis'. Frank Jonker uit Rijen schreef het verhaal en Eric Heuvel uit Amsterdam werkte het uit in een strip. 20 personages zitten in het verhaal en het speelt in diverse tijden, toen en nu.

Fransen en fascisten
In tekeningen schetsen ze de opkomst van de nazi's, de onderdrukking en vervolging. De rode draad is steeds de impact op Brabant in het klein. Met vergeten gebeurtenissen, zoals de steun die we in mei 1940 kregen van Franse legers in Moerdijk, Diessen en Breda. Maar ook het kwaad in onze eigen straten, de Brabantse fascisten: Zwart Front van Arnold Meijer uit Oisterwijk.

Bergen op Zoom bij de bevrijding (De Erfenis)
Bergen op Zoom bij de bevrijding (De Erfenis)

"Mijn liefde voor geschiedenis is door strips ontstaan. Als op die manier het verhaal doorverteld kan worden is mijn doel bereikt," zei Eric Heuvel zaterdag tijdens de presentatie in Breda.

Gijzelaars
Ook bekendere verhalen komen terug in de strip. Zoals dat van de gijzelaars in Sint-Michielsgestel en Haaren. Kamp Vught uiteraard, dwangarbeid, bombardementen. Maar ook een iconisch geworden beeld van een meisje dat haar hoofd uit een treinwagon steekt, net voordat ze gedeporteerd wordt naar een vernietigingskamp.

In de strip verliezen de makers het perspectief niet uit het oog: strijd was er over de hele wereld, van de kolonies tot in Stalingrad.

Roosje en Mientje
Om dan weer terug te keren in Brabant. "Met Roosje Glaser en Mientje Proost", zegt scenarioschrijver Frank Jonker. Roosje Glaser was joods en overleefde zeven concentratiekampen waaronder Vught en Auschwitz. Mientje Proost uit Bergen op Zoom zat in het verzet.

LEES OOK: Verzetsheldin Mientje Proost zet publiek aan tot nadenken in 'Tweestrijd'

Probleem voor de makers was de puzzel die ze moesten leggen. Er is nergens een overkoepelend verhaal over de oorlog in Brabant: het is versnipperd. Veel verhalen liggen bij tientallen lokale heemkundekringen, weggestopt op websites of diep in archieven. Het zijn ook zo veel verhalen dat er makkelijk een boek van 162 pagina's kon komen of drie boeken, maar besloten werd om het compact te houden.

Enkele experts droegen bouwstenen aan. Directeur Jeroen van den Eijnde van Nationaal Monument Kamp Vught hielp met de verhaallijnen over de vervolging van joden, roma en sinti.

Iconische foto nu als strip  (De Erfenis)
Iconische foto nu als strip (De Erfenis)

Frank Jonkers voorbereidingen begonnen in 2022. Die brachten hem ook op plekken waar hij nooit kwam. "Ik bezocht De Peel-Raamstelling, stond ik daar alleen". Die plek is het decor voor de Duitse list met het Paard van Troje, bij de inval in 1940. De vijand stuurde een volgeladen pantsertrein het duister in, over het Duits lijntje, Brabant in.

Brabant-breed
62 pagina's telt de strip. Dat lijkt weinig maar het aantal gebeurtenissen dat voorbij komt in dorpen en steden door de hele provincie is overweldigend, van Overloon tot Breda en van Bergen op Zoom tot Vught.

Oplettende lezers zien een klein schoonheidsfoutje. In een tekening landen Britse parachutisten in Roosendaal. In werkelijkheid kwamen ze gewoon over de weg. "O, echt? In een volgende druk moeten we daar eens naar kijken" zegt Jonker.

Doos met spullen
'De Erfenis' is voor alle leeftijden maar wordt ook onderdeel van een educatief project. De Brabantse bibliotheken hebben een doos vol verhalen en voorwerpen gemaakt, net zoals in het stripverhaal. Die kunnen basisscholen en brugklassen lenen.

Zo wordt een ander publiek bereikt wat je misschien nooit bereikt. En dat is ook vooral de bedoeling van de strip: het verhaal doorvertellen aan de komende generaties.

De presentatie zaterdag in Breda (Foto: Omroep Brabant)
De presentatie zaterdag in Breda (Foto: Omroep Brabant)

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.