Psycholoog (80) verspreidde zelfdodingsmiddel: 'Eerbetoon aan mijn vrouw'
De zaak draait om de levering van een antibraakmiddel, dat Van Dijk samen met Middel X in totaal 213 keer verstuurde. Dat mag niet volgens de geneesmiddelenwet, de verkoop van Middel X is niet verboden.
Van Dijk zit er dinsdag ontspannen bij in de rechtbank, hij maakt grapjes. Zo meldt hij meerdere keren graag zijn eigen setje met Middel X weer terug te krijgen, de tientallen aanwezige mensen die Van Dijk hun steun komen betuigen lachen. De 80-jarige verdachte legt graag uit wat de redenen zijn voor de verkoop van het zelfdodingsmiddel. Hij begon ermee in 2020 nadat hij tijdens bijeenkomsten van de Coöperatie Laatste Wil (CLW) merkte hoeveel vraag er naar is: "Het was als een smeulende heidebrand. Mensen kwamen uit het hele land naar me toe."
'Warme broodjes'
In totaal maakte Van Dijk 5.400 euro over aan de Eindhovenaar Alex Schot, die het spul voor 25 euro per setje leverde en daar eerder al voor is veroordeeld. Van Dijk verkocht de setjes weer door voor 50 euro per stuk. De winst heeft hij naar eigen zeggen gebruikt voor zijn campagne om de regels rond euthanasie te veranderen. Deze actie om de wet te wijzigen, leverde 17.000 handtekeningen op.
Schot leverde het spul aan iedereen die maar wilde. Van Dijk zegt zijn klanten allemaal thuis te hebben ontvangen voor een 'psychodiagnostisch gesprek' om te beoordelen of ze in aanmerking kwamen.
'Warme broodjes'
Over dat laatste bestaan bij het Openbaar Ministerie (OM) twijfels. Zo is er mail- en appcontact met Schot, waarin Van Dijk aangeeft extra setjes nodig te hebben: 'Ze gaan als warme broodjes'. Tijdens de zogenaamde 'huiskamerbijeenkomsten' van CLW is er veel vraag naar. Van Dijk schrijft ook hierbij aanwezig te zijn. Tegenover de rechtbank ontkent hij dat: "Tja. Ik weet niet meer wat ik daarmee precies bedoelde, maar ik heb het nooit in groepen verspreid." Volgens hem heeft hij geen enkele bijeenkomst meer bezocht sinds hij met de handel in Middel X is begonnen.
Bereid straf te ondergaan
Wanneer het over zijn overleden vrouw gaat, wordt Van Dijk zichtbaar emotioneel. Met haar is alles begonnen. Toen ze alzheimer kreeg en in een verpleeghuis belandde, werd duidelijk dat ze volgens de wet niet meer zelf kon beslissen over haar leven. Dat heeft Van Dijk zo geraakt dat hij zich ging verdiepen in de wetgeving en zijn strijd voor een andere euthanasiewet begon. Hij geeft aan een 'leegte op te vullen' door hiermee bezig te zijn.
Hij noemt zijn acties 'burgerlijke ongehoorzaamheid'. "Ik deed het openlijk en weloverwogen. Ik kan me verantwoorden, ik ben bereid een straf te ondergaan." Van Dijk wijst er op dat veel mensen het met hem eens zijn: "80 tot 90 procent van de Nederlanders is ook voorstander van een waardig levenseinde in eigen regie." Op de wetgever wachten is voor hem geen optie: "Wettelijk gebeurt er toch geen bal." De afgelopen jaren gaf hij interviews aan diverse media en medische vakbladen over dit onderwerp.
Een jaar cel
Het OM neemt het Van Dijk kwalijk dat hij in de rechtszaal 'lacherig' doet over de zaak. Dat deed hij ook in het appcontact met Alex Schot, bijvoorbeeld door te spreken over 'warme broodjes' toen het ging over Middel X. Het OM noemt die houding ongepast.
Datzelfde geldt volgens de officier van justitie voor de bewering dat Van Dijk 'slechts burgerlijk ongehoorzaam' is: "Hij probeert sympathiek over te komen, als een deskundig psycholoog. Maar hij laat zien dat hij de euthanasiewetgeving uiterst gewiekst ondermijnt."
Ook toen bekend werd dat Middel X kan lijden tot een inhumane dood hield hem dat volgens het OM niet tegen. De officier noemt hem 'hardleers', omdat op zijn site nog steeds staat dat hij bereid is om Middel X te verstrekken. "Dat moeten we dan maar geloven", aldus de officier. Het OM eist een jaar gevangenisstraf waarvan zes maanden voorwaardelijk.
Signaal
De advocaat van Van Dijk benadrukt dat zijn cliënt handelde uit medemenselijkheid, niet om er zelf beter van te worden. Hij vraagt de rechtbank een geheel voorwaardelijke straf op te leggen, om een signaal af te geven. Dat signaal zou dan zijn dat het overtreden van de geneesmiddelenwet niet is geoorloofd om een punt over de euthanasiewetgeving te maken.
Dat punt moet volgens hem niet in de rechtszaal maar in de politiek besproken worden. "Het gaat nu om een antibraakmiddel, niets meer en niets minder."
De rechtbank velt 15 oktober het vonnis.
Praten over gedachten aan zelfdoding helpt. Je kunt 24 uur per dag bellen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800 0113 of chatten via 113.nl.
Eerder maakten we deze video over Middel X, Alex Schot en Wim van Dijk: