Zo'n twee jaar geleden zette uroloog Wouter van der Sanden een poli op voor mensen met een ketamineverslaving. "We zagen steeds meer jonge patiënten, begin twintig en soms tieners, met hele ernstige urologische klachten zonder dat daar goede begeleiding voor was. Ik ben me gaan specialiseren en zo is het Ketaminespreekuur ontstaan."

Tijdens het spreekuur wordt door de uroloog gekeken naar de lichamelijke klachten. "Wij kennen in de urologie geen enkele drug die zo schadelijk is voor de urinewegen als ketamine. De afvalstoffen van ketamine sudderen in de blaas en zorgen voor een soort chemische ontsteking. Dat zorgt voor brandwonden in je blaas, het plassen van bloed, een verschrikkelijke pijn en mogelijk seksuele problemen", vertelt Van der Sanden.

Bij een kwart van zijn patiënten krijgt hij de problemen niet goed onder controle met medicatie. Dan is een operatie nodig. "Ik opereer gemiddeld een of twee keer per week iemand met deze problematiek. Meestal zijn dat kleine operaties zoals het laseren van een blaas. Dat doen we bij patiënten die gestopt zijn met ketamine, maar die zweren blijven houden op hun blaas. Met een apparaatje gaan we via de plasbuis naar binnen om die plekken weg te laseren."

In sommige gevallen zijn de klachten zo heftig dat de blaas verwijderd moet worden. "Dat komt een of twee keer per jaar voor. Vroeger deden we dat vaker, maar het heeft zoveel impact op de kwaliteit van leven. Zeker als je nog jong bent. De blaas verwijderen en een stoma plaatsen is dus ons laatste redmiddel."

De lichamelijke klachten komen allemaal voort uit een drugsverslaving. "De truc is om de lichamelijke klachten en de verslaving tegelijkertijd te behandelen", zegt Van der Sanden. Daarom zit er tegenwoordig ook een verslavingsdeskundige van Novadic-Kentron bij het spreekuur. "Dat maakt het voor patiënten makkelijker om over hun problemen te praten", zegt Van der Sanden.

Het Ketaminespreekuur is een keer in de twee weken en wordt vergoed door de verzekering. Tijdens het spreekuur komen patiënten op controle, maar er zijn ook veel intakes. Per maand komen er zo'n twintig nieuwe patiënten bij. En die patiënten komen vanuit heel het land. "Ik zie mensen uit Limburg, Friesland en zelfs België die speciaal naar onze poli in Den Bosch komen."

Tijdens het spreekuur wordt tegenwoordig dus ook gekeken naar de verslavingsproblematiek waardoor de lichamelijke klachten ontstaan. Alex van Dongen is preventiemedewerker bij Novadic-Kentron en hij vindt dit initiatief heel belangrijk. "Verslaving is een hardnekkige ziekte. De klachten zijn zo erg dat je zou denken dat iemand wel stopt. Ondanks hevige pijn, in de broek plassen en bloed plassen gaan ze toch door met gebruik."

Volgens Van Dongen zorgt ketamine ook voor veel mentale klachten. "Ketamine is onder andere een medicijn voor depressie, maar het grote verschil is dat mensen die het onder begeleiding als medicijn gebruiken enkele milligrammen per week nemen. Mensen die verslaafd zijn gebruiken dagelijks twintig keer zoveel en dan krijg je een tegenovergesteld effect. Dan kom je in een neerwaartse spiraal terecht."

De meeste mensen die verslaafd zijn aan ketamine zijn tussen de 20 en 25 jaar. Daar is in de afgelopen jaren niet veel aan veranderd. Wel is ketamine onder mensen die al drugs gebruikten, steeds gangbaarder geworden. "In de jaren 2007 tot 2010 kwam ketamine wel voor, maar voornamelijk in de krakers- en techno-scene en hardnekkige groepen die alles proberen. Onder studenten was ketamine toen echt een no go. Dat werd onderling afgekeurd."

Inmiddels is dat helemaal omgeslagen onder mensen die drugs gebruiken. Ketamine is populairder geworden en dus zorgt het voor meer problemen. "Op een feestje gebruiken ze iets stimulerends, zoals xtc, terwijl ze na het feestje thuis tot rust willen komen en prikkels willen doven met ketamine. Zo sluipt de verslaving erin."

Van Dongen ziet ook dat de lichamelijke en mentale klachten meteen weer terug komen als iemand na een nuchtere periode weer gebruikt. "Stel iemand is nuchter van de ketamine en gebruikt een half jaar later weer een keertje. Dan is de kans groot dat je gelijk klachten krijgt, zoals een depressie en 'k-cramps' oftewel kramp aan de blaas en nieren."

Zowel Van Dongen als uroloog Van der Sanden zien dat ketamine een landelijk probleem is. Het speelt niet alleen in Den Bosch, maar omdat de poli in het Jeroen Bosche Ziekenhuis is, wordt het volgens de twee daarom zichtbaarder. Ze vinden allebei dat er op meerdere plaatsen in Nederland een Ketaminespreekuur zou moeten komen. "Klachten van het ene middel zijn trouwens niet erger dan de klachten van een ander middel", benadrukt Van Dongen. "Maar ik zie wel dat bij sommige mensen die van alles gebruiken, ketamine een van de grootste verslavingen kan zijn."

Dit vind je ook interessant:

Ketamine: wat is het, wat doet het en waarom is de drug nu in het nieuws?