BRABANT BEVRIJD

Enorm offensief bij Overloon, dorp in puin en King George op bezoek

zaterdag om 07:00 • Aangepast maandag om 11:06
nl
12 oktober 1944. Met een oorverdovende en massale beschieting lanceren de geallieerden een grote aanval bij Overloon. Ze willen nu eens en voor altijd korte metten maken met het taaie Duitse verzet. Aan de hele westoever van de Maas moet de vijand verjaagd worden. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

Operatie Constellation begint met een grote luchtaanval op het naburige Venray. Bommenwerpers verwoesten Duitse posities in en rond het Limburgse dorp. Ook huizen. Vele tientallen inwoners komen daarbij om.

De Britse 3e Divisie lanceert bij Overloon fase 1 van de operatie met de eigen codenaam Aintree. De Britten zijn met circa 17.000 manschappen, verdeeld over diverse regimenten zoals Suffolk, South Lancashire en de Ulster Rifles.

'Vuurwals'
De start 'H-hour' is om 11.00 uur in de ochtend met een artilleriebarrage van zeker 230 kanonnen. Het is een zogeheten vuurwals, die ze vaker toepasten, zoals onder Valkenswaard op 17 september tijdens Market Garden.

Kanonnen in de velden ten zuiden van Oploo maar ook uit de wijde omgeving vuren onophoudelijk granaten af. Na iedere barrage verleggen ze hun doelen ongeveer 90 meter verder, volgens een uitgetekend schema. Tuinduizenden granaten ploegen een gebied systematisch om.

Overloon maar ook de buurtschappen Heikant en Hazenbroek krijgen de volle laag. Enkele duizenden inwoners zijn al gevlucht dus die lopen geen gevaar.

Kaart met doelwitten van de vuurwals (foto: De Slag bij Overloon/Erik van den Dungen).
Kaart met doelwitten van de vuurwals (foto: De Slag bij Overloon/Erik van den Dungen).

Direct achter de vallende granaten, volgen infanteriesoldaten te voet die het laatste Duitse verzet overrompelen. De hoofdroute van de aanval ligt in de bossen tussen Stevensbeek en Overloon.

De kanonnen zijn niet het enige wat oorverdovend is. Machinegeweren ratelen, mortieren knallen en luchtafweer vuurt mee. Er is ook tactische luchtsteun. Rondcirkelende Typhoons zorgen voor extra druk op de ketel.

Mijnenvelden
Ongeveer honderd Churchill-tanks staan klaar voor de strijd. Maar het is uitkijken. Het terrein is drassig en bebost en overal liggen mijnenvelden. Speciale tanks met vegers proberen het gebied veilig te maken en routes in te stellen maar dat gaat niet altijd goed. Diverse tanks rijden op mijnen en branden uit, soms met manschappen er nog in.

Duitsers verzwakt
De geallieerden breken eindelijk door. Delen van Overloon komen onder controle. Meer dan 130 Duitsers worden krijgsgevangen genomen.

Het Duitse antwoord is niet meer zo krachtig als bij de eerste operaties rond het dorp. De Duitsers zijn veel slagkracht verloren. Ze hebben nog maar een paar tanks en die doen niks anders dan soms schieten en wegduiken. Directe aanvallen voeren ze niet meer uit.

Concentratiekamp
Opvallend deze dag: enkele uren voor de grote aanval is er een wisseling van de wacht. Kolonel Erich Walther van de gelijknamige kampfgruppe die zo actief de geallieerde teisterde langs Hell’s Highway en bij Overloon, wordt overgeplaatst.

Walther moet naar het Oostfront. Walther zou later door de Russen, worden opgepakt en opgesloten in concentratiekamp Buchenwald. Daar stierf hij in 1948 als krijgsgevangene aan tbc.

King George
Op veilige afstand van het front gebeurt iets bijzonders. De koning van Groot-Brittannië bezoekt vijf dagen lang de troepen in Brabant. King George VII is onder meer in Helmond en Mill.

Het Britse bioscoopnieuws is ook in de streek en doet verslag van de strijd tegen 'The Huns', waarmee de Duitsers worden bedoeld: de Hunnen dus.

King George en Montgomery op 12 oktober 1944, vermoedelijkvliegveld Eindhoven (foto: archief)
King George en Montgomery op 12 oktober 1944, vermoedelijkvliegveld Eindhoven (foto: archief)

In het oosten woeden er gevechten maar ook in het westen van de provincie. Op de Brabantse Wal vallen eenheden van Kampgruppe Chill de Canadezen aan. Hun commandant Kurt Chill vestigt zijn hoofdkwartier in een klooster in het Belgische Essen-Hoek, niet ver van Huijbergen.

Moeras
Met gemechaniseerd geschut, de ‘Stugs’ proberen zijn mannen via de moerassige bosgebieden bij Huijbergen naar Ossendrecht op te rukken. Doel is om de geallieerde aanvalsroute te blokkeren. Er woeden zware gevechten op de Staartse Heide en bij Groote Meer. Maar de aanval mislukt. Canadese artillerie beschiet Huijbergen.

De Canadezen werken intussen aan een groot en massaal offensief richting de strategische Zeeuwseweg en de spoorlijn naar de kust. De massale aanval moet een dag later worden uitgevoerd.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.