Spookdorp Overloon bevrijd en generaal verdwaald en neergeschoten in bos
In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.
In Overloon zwijgen de wapens steeds meer. Het dorp wordt helemaal gezuiverd, de Britten gaan huis voor huis langs. Soms duikt er nog een Duitse soldaat op.
De verwoestingen door vooral artilleriebeschietingen zijn immens. Van de ongeveer 900 huizen in de gemeente is er nauwelijks eentje ongeschonden uit de strijd gekomen. Meer dan een derde is compleet verwoest.
Het aantal burgers dat omkwam is beperkt gebleven, dankzij een vroege evacuatie. Maar het aantal doden onder militairen is veel hoger. Alleen al de voorbije dagen sneuvelden zeker 127 Britse militairen. Samen met hun kameraden krijgen ze later een rustplaats op het ereveld aan de Vierlingsbeekseweg.
Op een naoorlogse namenlijst van de gemeente Vierlingsbeek staan in totaal 154 namen van Duitsers hier achterbleven in veldgraven. Het aantal doden in de streek is vele malen hoger.
Zo kwam bijvoorbeeld het fallschirmjägerbataljon van Hugo Paul (1913-1993) naar Overloon met 600 man en verloor het er 400: gewond, dood of krijgsgevangen. Voor de hogere legerleiding van het Derde Rijk was dat geen bezwaar. Hauptmann Paul kreeg kort na de strijd in Overloon een hoge onderscheiding: het Ritterkreuz. Hij werd majoor en vocht door tot in 1945.
Ten zuiden van Overloon gaat op deze dag de strijd door. De Britten bestormen de Laagheide bossen, naar de Loobeek, boven Venray. De beek wordt later 'Bloedbeek' genoemd. Nu ligt Venray onder vuur, met veel burgerdoden.
Warm eten en een film
Onder dekking van de nacht trekken in de polder bij Woensdrecht de Canadezen zich voorzichtig terug. De mannen van de Black Watch die een dag eerder de mislukte aanval - Operatie Angus - uitvoerden op de Duitse posities, krijgen bevel naar Ossendrecht te komen. Daar krijgen ze warm eten en een filmvoorstelling.
Beide strijdende partijen hergroeperen na de hevige aanval. Fallschirmjäger-commandant Von der Heydte in villa Mattemburgh krijgt nieuwe militairen, om de verliezen op te vangen. In het Canadese kamp worden eenheden verplaatst.
Zware artillerie
Versterking arriveert in Ossendrecht in de vorm van zware Britse kanonnen. De groep wordt geleid door Tony Thicknesse. De 44-jarige brigade-generaal is een El-Alamein-veteraan. Hij heeft een paar jaar eerder nog in de Afrikaanse woestijn gevochten tegen de troepen van Erwin Rommel.
Generaal Thicknesse wil op verkenning in het gebied. Samen met zijn chauffeur en inlichtingenman kapitein Whiteborn rijdt hij in een jeep voor een verkenningstocht bij Groote Meer, tussen Putte en Huijbergen.
Hinderlaag
Ze kennen de weg niet en belanden per ongeluk in de buurt van de vijandelijke linies. Daar worden ze gezien en onder vuur genomen. Hun jeep kantelt en de generaal raakt zwaargewond. De Duitsers nemen beide mannen gevangen. Ze worden officieel als vermist opgegeven: missing in action.
Thicknesse brengt de Duitsers naar een Duits hospitaal in Dordrecht waar ze hem opereren maar hij overlijdt negen dagen later.
Tanks en kanonnen
De geallieerden zijn de Duitse dreiging op de Staartse Heide en bij Groote Meer helemaal beu. Geconcentreerd artillerievuur legt de Duitsers het zwijgen op. Canadese tanks worden richting Huijbergen ingezet om de ingegraven troepen te ontlasten. De bevrijders maken vele tientallen krijgsgevangenen. De laatste verzetshaarden worden die avond opgerold.
Het gevaar van een aanval op de kwetsbare Canadese rechterflank, richting de Putseweg, is geweken. Maar ook hier is een hoge prijs betaald: de zware gevechten in bos en hei hebben het leven geëist van tientallen Canadezen en Duitsers.
Nieuwe aanval
Intussen vergeten de Canadezen hun hoofddoel niet: doorstoten naar de toegangsweg met Zeeland. Ze plannen een nieuwe aanval, op Woensdrecht.
Het dorp op de heuvel is veranderd in een soort fort vol Duitse loopgraven, prikkeldraad en mijnenvelden. Het is een centraal punt in de Duitse verdediging. De Canadezen noemen het ‘Hill 19,7’
Net over de grens bij Brasschaat worden de Canadezen deze dag opgeschrikt door een V1 die inslaat in de wasserij van het Canadese leger. Er vallen zeker zes doden en tientallen gewonden door de Duitse vliegende bom. Naast Londen is nu ook Antwerpen een nieuw doelwit voor deze nieuwe wapens.
De Army Film and Photographic Unit van het Britse leger nam op of rond 14 oktober 1944 het geluid op van de beschietingen in en rond Overloon. Ze maakten diverse opnames.
Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.