Operatie Pheasant is in volle gang. De geallieerden naderen Den Bosch vanuit het oosten. Ze bevrijden Rosmalen en Kruisstraat. Zoals altijd volgen Duitse tegenaanvallen, met Fallschirmjäger en 'Stugs': Sturmgeschütze. De geallieerden kunnen de tegenaanvallen afslaan.

Twee divisies voeren hun eigen operatie uit: operatie Alan. Het plan is om de Duitse posities bij Hintham komende nacht zwaar onder vuur te nemen en Duitse terugtocht naar de binnenstad af te snijden.

Highlanders
De geallieerde druk in de regio neemt toe. Nog een derde divisie gaat de strijd aan. Vanuit de omgeving Eerde en Schijndel start de opmars van de 51e Highland Division. Hun operatie draagt de codenaam Colin. Ze gaan naar Sint-Michielsgestel. De Highlanders nemen onderweg zo’n 750 krijgsgevangenen.

Schijndel en Wijbosch worden nu helemaal bevrijd. Die zijn al eerder bevrijd en weer bezet tijdens Market Garden. De dorpen lagen wekenlang onder vuur en zijn grotendeels verwoest.

Versterkingen
Bij het Duitse bevel nemen de zorgen toe. Generaal Von Zangen ziet Den Bosch als hoeksteen in de verdediging van het zuiden. Zijn 15e leger dreigt in Brabant ingesloten te worden.

Lichtpunt voor hem is dat er bij Den Bosch nieuwe Duitse versterkingen aankomen. Vanuit Ede komt een eenheid met 12 Hetzer-tankjagers. Ook de ‘afdeling’ mobiele kanonnen, 'Stugs' die onder Wernhout vochten, komt te hulp.

Ten zuiden van de Baroniestad is Operatie Suitcase bezig. Hier nemen de Amerikanen hun posities in. De Timberwolves moeten richting Zundert. Daarom kunnen de Polar Bears in die regio opschuiven naar Essen.

Vlammenwerpers
Bij Essen steken de geallieerde troepen vandaag de Nederlandse grens over. Duitse soldaten vluchten voor de ‘vuurspuwende’ tanks. Geallieerde tanks zetten koers naar Wouwse Plantage. Vanuit daar kunnen ze de Duitsers bij Woensdrecht insluiten.

De Canadezen komen in open terrein. Over de kilometerslange, rechte Mariabaan rijden ze naar Wouwse Plantage. Maar er is een hinderlaag in de maak: zo’n vijf Sturmgeschutze staan verdekt opgesteld achter boerderijen.

Hinderlaag
Als de bevrijders dicht zijn genaderd, openen de rijdende Duitse kanonnen het vuur. De hel breekt los. Kampfgruppen met Fallschirmjager en het trainingsregiment Hermann Göring vuren op alles en iedereen. Negen Shermantanks worden uitgeschakeld. Maar daar blijft het niet bij. Ook Bren Carriers, geallieerde rupsvoertuigen, worden vernietigd. En er vallen diverse doden en gewonden. Complete tankbemanningen sneuvelen.

De zandweg die de Mariabaan dan nog is, verandert in een inferno van brandende wrakken. Dikke rookwolken vergroten de chaos. De geallieerde opmars komt volledig tot stilstand. Door het slechte weer is luchtsteun onmogelijk. Daarom besluiten de Canadezen zich terug te trekken richting Essen.

De propagandadienst van de Wehrmacht maakt die dag foto's voor het thuisfront.

Kerktorens
De Duitse hoofdkwartieren nemen drastische maatregelen. Het Sprengkommando wordt op pad gestuurd. Dat is een militaire sabotageploeg die overal hoge gebouwen opblaast. Want die kunnen gebruikt worden als observatiepost.

In het Roosendaalse kerkdorp Nispen moet de kerk eraan geloven. Aan het einde van de middag wordt het gebouw uit 1772 met springstof in een paar seconden teruggebracht tot een berg puin. Het is de eerste van een reeks kerken in de regio die zal verdwijnen.

Met de oprukkende geallieerden bij Essen wordt de situatie rond Woensdrecht kritieker. Daarom besluit generaal Von Zangen dat de troepen van Kampfgruppe Chill bij Woensdrecht en Huijbergen zich terug moeten trekken. Maar wel in stilte in de nacht en niet allemaal.

Slachtoffers
De Canadezen gaan weer in de aanval vanuit de polders en dijken bij Woensdrecht. Met een groot verschil met de voorgaande aanvallen: de Canadese troepen hebben nu meer mensen en materieel.

De aanvallen zijn vergelijkbaar met de heftigste dagen in het gebied, met tientallen doden en gewonden aan beide kanten.

Lijken
Toch is er een keerpunt in de strijd. De Canadezen maken belangrijke terreinwinst. Onderweg doen de Calgary Highlanders nog een gruwelijke ontdekking. In de polders liggen tientallen lijken van Canadezen die op vrijdag de 13e oktober sneuvelden bij de eerste grote aanval.

Na een zware tocht door mijnenvelden bereiken de oprukkende Canadezen nét niet het treinstation. Maar de polders aan de andere kant van de spoorlijn zijn definitief in geallieerde handen.

Onder dekking van de nacht trekken Duitse soldaten zich langzaam terug door de bossen richting Bergen op Zoom, maar ze zijn nog niet verslagen.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.