BRABANT BEVRIJD

Ellendige strijd bij Wouwse Plantage, bevrijders trekken Den Bosch in

25 oktober om 07:00 • Aangepast 6 november om 02:04
nl
25 oktober 1944. Na de vernietiging van de Diezebrug in Den Bosch lijkt doorstoten naar de Bossche binnenstad een illusie, maar Britse soldaten ontdekken toch een weg. Bij Wouwse Plantage woedt een ellendige strijd met veel slachtoffers. Ook hier forceren de bevrijders een opening.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

In de herfst van 1944 werd het grootste deel van Brabant bevrijd. Er vielen veel slachtoffers en er ontstond grote schade. Op Omroep Brabant lees je dagelijks wat er precies tachtig jaar geleden gebeurde.

Aan de gevechten op de Mariabaan bij Wouwse Plantage komt geen eind. Geweervuur, artillerie, antitankgranaten die rondvliegen en soms een luchtaanval. En iedereen zit in putten en loopgraven.

Medaille
Allerlei extreme situaties doen zich voor. Zo presteert de Canadese sergeant-majoor Michael Mooney het om in zijn eentje een Duitse stelling aan te vallen. Met zijn machinegeweer schiet hij negen Duitse soldaten dood. Hij zou er later een medaille voor krijgen.

Na dagen ploeteren en oplopende verliezen en vastlopen is de geallieerde legerleiding het oponthoud bij het Wouwse kerkdorp beu. Er volgt een nieuwe aanval, nu langs verschillende kanten.

Brandende olie
Eén komt vanuit Huijbergen door de bossen, behoedzaam langs mijnenvelden, over een tankgracht, langs de steenfabriek en turfkanaal De Zoom. Aan de flanken rijden ook gevechtswagens en tanks mee.

Langs de Mariabaan jagen twee wasp-vlammenwerpers grote angst aan bij de Duitse soldaten die in schuttersputjes zitten verstopt. Sommigen verbranden levend. Andere horen en zien de meterslange vlammen van brandende olie en geven zich over.

Wasp-vlammenwerper op universal carrier gemonteerd (foto: archief).
Wasp-vlammenwerper op universal carrier gemonteerd (foto: archief).

Canadese soldaten spreken later van een spookachtig decor met overal lijken in loopgraven en in weilanden en Duitsers met zwartgeblakerde gezichten. Veel stoffelijke overschotten van Duitsers konden niet meer geïdentificeerd worden.

Kruiwagen
De overmacht voor de Duitsers is op deze dag te groot. Met een kruiwagen rijden ze explosieven de kerktoren van Wouwse Plantage in en blazen het gebouw op. Na nog wat tegenaanvallen met gemotoriseerd geschut, de ‘Stugs’, houden de Duitsers het voor gezien en dooft het verzet. Ze trekken zich (weer) terug.

Ruine van de opgeblazen kerk van Wouwse Plantage (foto: archief).
Ruine van de opgeblazen kerk van Wouwse Plantage (foto: archief).

In de loop van de dag krijgen de geallieerden controle over het dorp. In de memoires van een Canadese veteraan staat dat hij in Wouwse Plantage een Duitse jongen krijgsgevangen maakt van vijftien jaar oud. Uitzonderlijk jong maar ook bij de geallieerden vochten soldaten mee van zestien en zeventien. Die hadden gelogen over hun leeftijd. 18 jaar was geen uitzondering.

Veel doden
De hevige strijd rond het dorp duurde drie lange dagen. En de prijs is hoog: bij elkaar sneuvelen hier zeker 175 militairen. 85 Canadezen en zeker negentig Duitsers sneuvelden of overleden aan hun verwondingen. Daarmee was Wouwse Plantage een van de bloedigste strijdtonelen in West-Brabant.

Willi was 18 jaar en sneuvelde op de Mariabaan en ligt nu in Ysselsteyn in Limburg (foto: Willem-Jan Joachems).
Willi was 18 jaar en sneuvelde op de Mariabaan en ligt nu in Ysselsteyn in Limburg (foto: Willem-Jan Joachems).

Dankzij de doorbraak bij Wouwse Plantage is Bergen op Zoom ook binnen bereik. Canadese tankeenheden rukken meteen op over de onverharde Huijbergsebaan. Als ze door Heimolen rijden, lopen ze in een hinderlaag.

Ravage
Heel jonge Fallschirmjäger met panzerfausten zitten verborgen in loopgraven in de bossen en schieten de ene na de andere Shermantank aan flarden. Ook mijnen zorgen voor ellende.

Zeker twaalf tanks –Shermans en een Churchilltank- schakelen de Duitsers uit maar ook allerlei pantserwagens. De ravage is enorm en de bevrijders moeten zich terugtrekken. Ze noemen de Huijbergsebaan 'Hulk Alley'.

Tankwrakken op de Huijbergsebaan bij Bergen op Zoom(foto: archief)
Tankwrakken op de Huijbergsebaan bij Bergen op Zoom(foto: archief)

Zelfs nu omsingeling dreigt en het voor de Duitsers kritiek wordt, blijven ze fanatiek doorvechten. Ook op de hoger gelegen gebieden tussen Bergen op Zoom en Woensdrecht, zoals Lindonk. Vanaf daar bestoken ze de Zeeuwseweg.

Opmars Timberwolves
Verderop in Brabant zit volop beweging in het front. De Amerikanen van de 104th Infantry Division – de ‘Timberwolves’- beginnen aan hun opmars. Ze steken de grens over en bereiken Wernhoutsburg, richting Zundert.

De 15th Scottish Division bevrijdt Moergestel. De eerste geallieerde verkenners bereiken het Wilhelminakanaal onder Tilburg. De aanval op de stad kan worden ingezet.

Broekhoven
De Nederlandse Prinses Irenebrigade moet vanuit Hilvarenbeek de Tilburgse buitenwijk Broekhoven innemen maar de soldaten komen onder hevig Duits machinegeweervuur te liggen en kunnen niet door.

Mannen van de Royal Welch Fuseliers rennen over Sluis O (foto: archief. bioscoopjournaal)
Mannen van de Royal Welch Fuseliers rennen over Sluis O (foto: archief. bioscoopjournaal)

In Den Bosch zoeken de geallieerden een route naar de binnenstad. Er is geen brug meer. Maar geallieerde verkenners ontdekken toch een doorgang: over Sluis 0. Waar nu de Hekellaan ligt.

Daar kunnen de geallieerden lopend, één voor één, over de sluisdeuren de stad in. De genie begint aan een noodbrug voor de voertuigen.

Geallieerden rennen door de straten van Den Bosch (foto: archief).
Geallieerden rennen door de straten van Den Bosch (foto: archief).

De geallieerden zuiveren straat na straat en dringen dieper door in de stad. Binnen drie kwartier staan de bevrijders op de Parade.

Aan het einde van de dag bereiken de bevrijders het Wilhelminaplein. Ze staan aan de Dommel en willen naar het treinstation. De vijand weet nog van geen wijken. De Duitsers willen kost wat kost voorkomen dat de bevrijders doorbreken.

Gecamoufleerde stug in centrum Den Bosch (foto: archief).
Gecamoufleerde stug in centrum Den Bosch (foto: archief).
Wachten op privacy instellingen...

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.