Onder dekking van de nacht trekken diverse Duitse eenheden zich terug. Na deze verschuiving komen grote delen van het front in beweging. Canadezen, Britten, Polen en Amerikanen kunnen naar voren.

Naar schatting zo’n kwart miljoen Brabanders worden in één klap bevrijd vandaag.

Tegenaanval
De Duitse commandant Neumann in ‘Herzogenbusch’ probeert nog een tegenaanval. Twee Jagdpanthers en zes Stugs gaan naar het stationsgebied van Den Bosch.

De tegenaanval mislukt snel. Neumann verlaat de hoofdstad, naar Vlijmen. Daar improviseert hij een nieuwe verdedigingslinie, achter het Afwateringskanaal en bij Nieuwkuijk.

Den Bosch is bevrijd maar de dagenlange strijd eiste zijn tol. Zeker 144 Britten sneuvelen en 143 Duitsers: minimaal. Cijfers over militaire verliezen lopen nogal uiteen.

Inwoners dood
118 Bosschenaren komen om, 80 raken gewond. Bijna 800 huizen zijn verwoest, meer dan 1000 zwaar beschadigd. Het station met spoorwegemplacement is grotendeels vernietigd.

Het is niet zo verwonderlijk want in en rond de stad vielen tijdens de bevrijdingsdagen naar schatting 150.000 granaten.

Op plekken waar de frontlijn wekenlang stil lag, komt beweging. Goirle en Riel worden bevrijd door Britse troepen.

Aan de rand van Tilburg bij Broekhoven probeert de Prinses Irene Brigade al dagen door te breken maar dat lukt maar niet. De 15e Schotse Divisie neemt het van de Nederlandse eenheid over. Wat ze niet weten is dat de Duitsers in de nacht zijn vertrokken naar een nieuwe linie in het noorden.

Granaten op Tilburg
De geallieerden starten artilleriebeschietingen op vermeende Duitse posities in Tilburg. Dat kost 26 Tilburgers het leven. Geschrokken inwoners komen waarschuwen dat de Duitsers al weg zijn. Vrij gemakkelijk trekken de Schotten van generaal Colin Barber de stad in.

Niet overal worden foto's en films gemaakt. Maar geallieerde teams filmen voor de diverse bioscoopjournaals gevechten in Den Bosch en de bevrijding van Tilburg met onder meer troepen die het kanaal oversteken en over de Ringbaan Oost binnenmarcheren.

In het westen van Brabant hervat de Eerste Poolse Pantser Divisie de opmars onder leiding van generaal Maczek. De Polen rukken op vanuit de omgeving Baarle-Nassau en Alphen. Ze bevrijden Gilze.

De Amerikaanse 'Timberwolves'' bereiken via de Meirseweg Zundert. Na het leggen van een Baileybrug steken ze over en merken ze dat de vijand is verdwenen. Ook Achtmaal bevrijden ze.

De geallieerden bij Wouwse Plantage richten zich op de belangrijke doorgaande weg Roosendaal-Bergen op Zoom, die Kampfgruppe Chill gebruikt voor bevoorrading.

Een paar kilometer noordwaarts blazen de Duitsers van het ‘Sprengkommando’ de monumentale kerktoren van Wouw op. Ook in Bergen op Zoom gaan de ochtend van de 27e de kerktorens van de Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk, Sint Antonius Abt en de Martelarenkerk de lucht in. De Duitsers vernielen ook de spoorlijnen en het station.

Als de Canadezen Bergen op Zoom in de middag naderen merken ze dat er geen Duits verzet meer is. Een groot deel van de Scheldestad wordt bevrijd, zonder problemen. Tankcommandant Danny McCleod van het South Alberta Regiment gaat aan kop, de Grote Markt op.

Ongeval
Er ontstaat een uitzinnige feestvreugde in het centrum. Die wordt onderbroken als per ongeluk een machinegeweer afgaat in de menigte. Diverse burgers worden geraakt, twee van hen overlijden.

De bevrijders merken dat er groepen para’s zitten verscholen aan de noordkant van de stad, achter De Zoom en in fabriekscomplexen bij de spoorlijn. Soms wordt er geschoten, soms valt een granaat.

Bij Woensdrecht is de oorlog weg, voor het eerst in weken. Nergens in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog is er zo lang en zo intens om een plek gevochten als in Woensdrecht.

Veel doden
Dankzij tijdige evacuatie zijn er tijdens de strijd ‘maar’ 24 inwoners omgekomen. De aantallen militaire slachtoffers zijn vele malen hoger. Meer dan 800 vaak jonge soldaten sneuvelden in en rond het dorp Minstens 420 Canadese soldaten en zeker 400 Duitsers, vooral Fallschirmjäger en Wehrmachtmilitairen.

Vee dood en vermist
Van de 900 huizen in Woensdrecht en Hoogerheide zijn er 350 zwaar beschadigd en onbewoonbaar, 350 woningen hebben lichte schade. Net zoals op veel plekken in onze provincie hadden ook boeren schade.

Alleen al in deze gemeente waren zo’n 1000 koeien, paarden en varkens dood of ‘vermist’, net als duizenden kippen en konijnen. Een deel is opgegeten door de duizenden soldaten die er wekenlang bivakkeerden in loopgraven en ruïnes.

Omroep Brabant stond in 2019 (75 jaar bevrijding) stil bij de strijd in een korte documentaire.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.