De geur van de jaren 80: muffe gordijnen, uitlaatgassen en Blue Curaçao
Leemans doet vooral onderzoek naar de vroegmoderne geschiedenis, emoties en zintuigen. Hoewel ze nooit officieel onderzoek heeft gedaan naar de specifieke geuren van de jaren tachtig, heeft ze recent wel met veel mensen hierover gesproken.
"De jaren tachtig kenmerkten zich vooral door vieze meuren en walmen."
"Ze waren niet bepaald fris te noemen", zegt Leemans in het Omroep Brabant-radioprogramma 'Wijn in de Middag'. "Bijna iedereen sprak over muffe, vieze luchtjes." Ze hoorde vooral nostalgisch geklaag over de geuren op straat: uitlaatgassen van auto’s met gelode benzine, bussen zonder dieselfilters, en de geur van boerderijen midden in dorpen waar gier op het land werd verspreid. "Soms lagen er dode dieren bij boerderijen die nog opgehaald moesten worden. Die geur is bij veel mensen gelukkig wat verder weggezakt, maar zodra ze eraan herinnerd worden, zullen velen het wel herkennen."
En dan was er nog de sigarettenrook. Roken was overal en iedereen deed het. Niet alleen de geur van net opgestoken sigaretten, maar vooral de walm die in kleren, haren en gordijnen bleef hangen, blijft bij mensen in het geheugen. "In dorpen fietsten boeren met grote sigaren voorbij; die geur rook je al van ver", vertelt Leemans, die in de jaren tachtig zelf tiener en twintiger was.
"Bij de meesten zullen de geuren nog steeds herinneringen oproepen, zelfs al door dit te lezen."
Toch was het niet alleen maar stank. "Hoge kapsels waren in de mode, en iedereen gebruikte groene zeep en haarlak om die op hun plek te houden", lacht Leemans. "Ook de spuitflessen deodorant werden populair. Ik weet nog goed hoe we met z’n allen naar de Xenos gingen om van die goedkope parfums in te slaan."
In de kroegen en discotheken typeerde de zoete lucht van Pisang Ambon en Blue Curaçao de jaren tachtig.
Geur is dus een goed inkijkje in hoe het leven er vroeger uitzag. "De jaren tachtig hadden zeker een eigen herkenbare geur, en het ruiken of zelfs het eraan terugdenken brengt je weer even terug", zegt de cultuurhistoricus. "Dat is de kracht van geur."
Het gevoel van de jaren 80
Omroep Brabant Radio duikt deze week in Het Gevoel van de Jaren 80. We stappen in een tijdmachine en gaan zo’n 40 jaar terug in de tijd. De hits uit die tijd en de vergeten parels hoor je van 28 oktober tot en met 3 november. Op de radio bij Omroep Brabant, tijdens 'Het Gevoel van de Jaren 80'.