In de nacht en vroege ochtend zijn er overal Duitse terugtrekkingen. De vijand verplaatst zich het liefst in het donker. Ze verhuizen naar de rivieren Dintel en Mark en daar graven ze zich weer in.

De Duitse troepen zijn met niet veel meer. Hun gevechtskracht is ook afgenomen maar toch is het nog een vijand om rekening mee te houden. Naar schatting zijn er in het westen van Brabant nog steeds zo’n 15.000 Duitse soldaten.

Feesten
Geallieerde troepen bevrijden plaatsen als Oosterhout, Halsteren en komen tot in Sprang-Capelle en Waalwijk. De bevrijders belanden overal in speciale ceremonies en feestelijkheden.

Zo beleven de Polen een officieel moment in Breda. De Poolse generaal Stanislaw Maczek wordt officieel ontvangen door burgemeester Bartholomeus van Slobbe. Die maakt alle bevrijders ereburger van de stad en dankt ze voor het sparen van Breda. Maar de Polen moeten door.

Leden van de 1e Poolse Pantser Divisie bevrijden Teteringen en Prinsenbeek. Ze richten zich daarna op de doorgaande weg naar Moerdijk. Die weg kruist de rivier De Mark, bij Nieuwe Veer. Dat is iets ten zuiden van het latere knooppunt Zonzeel. Er ligt een brug in de doorgaande weg.

Brokstukken
Net voordat de Polen de verkeersbrug bereiken, blazen de Duitsers hem op. Maar dat gebeurt slecht. Poolse soldaten ontdekken dat ze kunnen oversteken over de brokstukken.

Daarmee zijn de Polen de eerste bevrijders die een klein bruggenhoofd kunnen vormen aan de noordoever van de Mark. Strategisch van grote betekenis want gevaarlijk dicht bij de Moerdijkbruggen, amper 10 kilometer verderop. Dat zien de Duitsers ook tot hun grote schrik.

De Poolse genie gaat bij Nieuwe Veer aan de slag om een goede brug te slaan die tanks kan dragen. De Polen sturen versterking: het 8e infanteriebataljon met als bijnaam 'De Bloedhemden'. Intussen nemen Duitsers in Langeweg het gebied bij de brug onder vuur. Ze krijgen op hun beurt tankgranaten terug.

Amerikanen in Oudenbosch
De Amerikanen bevrijden Etten en Leur, Hoeven en Oudenbosch. Die dorpen hebben relatief weinig schade en Duits verzet is minimaal. In Oudenbosch hebben de Duitsers de monumentale basiliek gespaard.

De Amerikanen willen ook de Mark over. Maar zodra de 'Timberwolves' bij Standdaarbuiten aan de rivieroevers opduiken blazen de Duitsers meteen de brug op. De bevrijders kunnen weinig meer doen dan patrouilles lopen en een plan bedenken om over te steken.

In Roosendaal houden de Duiters het ook voor gezien. Ze blazen nog wel even slordig de brug op over de Watermolenbeek aan de Kade en verdwijnen als een dief in de nacht.

Als de Britse Polar Bears binnen wandelen tijdens hun nachtelijke opmars komen ze geen verzet tegen. De geplande artilleriebeschietingen op Duitse posities worden afgeblazen. De makkelijke bevrijding van Roosendaal is een heel ander verhaal dan de intense gevechten die eraan voorafgingen, zoals rond Vinkenbroek.

Gesneuvelde soldaten
Bezaaid over weilanden, langs wegen en in tuinen liggen de stille getuigen: zeker 76 Britse veldgraven en 55 Duitse. In de gemeente stierven zeker 45 inwoners door het geweld.

Na Roosendaal rukken de Polar Bears vrij soepel op naar Oud Gastel en Kruisland. Maar Stampersgat inrijden lukt niet. Daar zit een Duitse stelling die de troepen in Steenbergen en Welberg moet beschermen en iedereen onder vuur neemt. Een deel van het gebied is onder water gezet.

De Duitsers versterken intussen de Moerdijkbrug. Rond de bruggen wordt extra geschut opgesteld, ook luchtafweer. Daarmee willen ze de terugtrekkende troepen beschermen tegen geallieerde (lucht)aanvallen.

Liessel weer bezet
In de Peel maken de Duitsers nog steeds terreinwinst. Neerkant was bevrijd en nu weer bezet. De Schotten die te hulp zijn geroepen zien bij het eerste licht dat de Duitsers ook Liessel weer in handen hebben.

Het divisiehoofdkwartier van de Schotten verhuist naar Someren. Ze willen er bovenop zitten om een verdere opmars naar Asten te voorkomen. De Schotten beginnen met het uitkammen van het gebied en huizen ten westen en noorden van Liessel.

Maar in de middag volgt ineens een zware Duitse tegenaanval. Die smoren de Schotten met extra troepen. Aan het einde van de middag gaan de Duitsers weer in het offensief. Die aanval wordt beantwoord met artillerie en dan is het snel gedaan.

Breda en de Polen hebben sinds de bevrijding een warme band. In opdracht van de Poolse ambassade werd heel recent een indrukwekkende en actuele mini-documentaire gemaakt daarover.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.