De Duitsers hebben hun grote terugtrekking uit Brabant voltooid. Maar ze willen drie grote steunpunten -’bruggenhoofden’- behouden: Arnhem, Venlo en Moerdijk.

Dat merken de geallieerden. De nieuwe Duitse stellingen langs de rivieren de Dintel en Mark liggen als een verdedigingsgordel onder Moerdijk en worden zwaar verdedigd.

De Polen
Bij Nieuwe Veer boven Breda proberen de Polen die linie over te steken maar ze liggen onder vuur. Een noodbrug bouwen lukt niet. In de vroege ochtend in het donker, zetten ze met een varend ponton de eerste anti-tankjagers de Mark over: twee M10 Achilles tanks.

Veertig krijgsgevangen druppelen binnen dus het begint succesvol. Dan rukken ze op in de richting van Zevenbergschen Hoek, moeizaam door de modder.

Massale aanval
Bij het dorp worden ze aangevallen door mobiel geschut uit de richting Wagenberg, met diverse Jagdpanthers en zo’n 20 Sturmgeschütze. Het lijkt erop dat de Duitsers alles inzetten. De gevechten woeden rond de spoorlijn en zijn intens. De Polen schakelen diverse voertuigen uit. Maar ook zo’n tien Poolse tanks worden uitgeschakeld.

De Polen komen in het nauw en vragen vuur op eigen linies. In de loop van de avond redden de Polen het niet meer en trekken zich terug over de Mark. Een ponton wordt geraakt, een tank die er op staat zinkt.

Suikerbieten
Bij Standdaarbuiten is de situatie al niet veel beter. De oversteek een dag eerder liep vast. Amerikaanse soldaten trekken zich terug in de duisternis van de vroege ochtend.

Een paar honderd man blijven achter, diep ingegraven in vijandelijk gebied. En met als enig voedsel de suikerbieten op het land.

Mitrailleurnest
Iets verder stroomafwaarts bij Stampersgat aan de Dintel hetzelfde liedje. Als verkenners van de Polar Bears boven Oud Gastel in de polder op verkenning gaan, worden ze onder vuur genomen. Als het donker is komen ze terug en ruimen het mitrailleurnest op. Maar dan krijgen ze de volle laag van Duitse artillerie.

De Canadezen
Onder Steenbergen hetzelfde beeld: geen doorkomen aan. In de avond er voor zijn de Canadezen al opgerukt richting Welberg.

Vanuit Moerstraten gaat het Algonquin-regiment over de Oudlandsestraat. Door drassig gebied vol water, vaarten, bosjes en manoeuvrerend langs mijnenvelden. Tanks kunnen niks en blijven op afstand.

De Canadezen onderschatten de vijand. In het aangrenzende Steenbergen blijken toch nog zo’n 750 Duitsers te zitten met 13 Sturmgeschütze, ‘Stugs’. Die bestoken de bevrijders.

Radiocontact
Tijdens de gevechten in de eerste uren van 1 november worden de Canadezen volledig onder de voet gelopen. In de loop van de nacht gaat radiocontact met de commandopost in Moerstraten verloren.

Diverse mannen sneuvelen of raken gewond, aan beide kanten. De aanval mislukt.

Kapelaan gedood
Als de bevrijders weg zijn uit het dorp komen de Duitsers terug. Ze sleuren kapelaan Harry Kock uit een schuilkelder omdat ze denken dat hij met de Canadezen heeft staan praten en informatie heeft doorgegeven.

Ze steken hem neer en slaan hem met geweerkolven. De verwondingen zijn zo erg dat hij kort daarna sterft.

Kerktorens
De Duitsers blazen tijdens hun terugtrekking al dagenlang kerktorens op. Vandaag beide kerktorens van Fijnaart en de watertoren van buurtschap Nieuwemolen.

Bij Stampersgat gaat een gemaal de lucht zodat de polder bij Oud Gastel overstroomt.

'Rebound'
De geallieerden komen samen in het hoofdkwartier van de Polar Bears in Roosendaal en zetten een nieuw aanvalsplan op voor een Poolse en Amerikaanse oversteek: operatie Rebound. Start: morgenavond. Er komen 200 extra aanvalsboten. Bij Standdaarbuiten evacueren de Amerikanen polderbewoners naar Oudenbosch.

Slagschip
In Zeeland begint de laatste fase van De Slag om De Schelde. Het is een mini-D-Day: een frontale geallieerde aanval op de Zeeuwse kust.

Tientallen schepen verzamelen zich in de vijandelijke wateren. Als het nog donker is, begint de aanval. Het Britse slagschip de HMS Warspite bestookt Duitse bunkers op het eiland Walcheren.

Commando’s in landingsboten 'Buffalo’s' bestormen de stranden bij Vlissingen en Westkapelle: de aanvalsmacht bestaat uit commando’s van allerlei nationaliteiten: Britten, Noren, Fransen, Nederlanders en zelfs Duitsers.

Sloedam
Vanuit het oosten gaan Canadese troepen over de Sloedam. Ze vallen de Duitsers in de rug aan. De aanval wordt met vierhonderd kanonnen ondersteund vanuit Zeeuws-Vlaanderen. En vliegtuigen voor luchtsteun.

De Zeeuwse bevolking krijgt het zwaar te verduren. Maar het Duitse verzet in Zeeland is bijna gebroken.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.