Geallieerde artillerie vuurt de hele dag op Duitse posities aan de overkant van de rivier. De bevrijders willen zoals gebruikelijk vooraf met een beschieting de vijand treffen maar ook moe maken. Dan verloopt de aanval hopelijk soepeler.

De aanval is gepland voor de avond van 2 november .

Schuilkelders
Bij de beschietingen komen ook Standdaarbuiten en Zevenbergen onder vuur te liggen. Huizen in Standdaarbuiten veranderen langzaam in ruïnes. Bewoners verschuilen zich in kelders, een deel is gevlucht. Op meer plekken is de bevolking geëvacueerd, vaak al op Duits bevel, zoals in Stampersgat.

De bevrijders voeren overal verkenningen uit in aanloop naar de aanval. Hier en daar wordt Duits verzet opgeruimd. Ze zien dat sommige posities verlaten zijn.'H-Hour' is bepaald op 21.00 uur.

Boten
Als de avond is gevallen en het donker is bestoken de geallieerde kanonnen eerst nog een keer intensief de vijandelijke stellingen. En dan krijgt iedereen het bevel naar de roeiboten te gaan. De Polen moeten nog even wachten.

De hoofdaanval is bij Standdaarbuiten. Daar moeten de Amerikanen de Duitse verdedigingsgordel aan de Dintel en de Mark in tweeën splijten.

Mortiervuur, machinegeweren, bazooka’s, kanonnen: alles wordt in de strijd geworpen. Om de vijand te verwarren is er ook nog een schijnaanval bij de Markoevers, richting Zevenbergen.

Stroomafwaarts waar de Mark overgaat in de Dintel, steken tegelijkertijd ook de Britse Polar Bears de rivier over. Ze doen dat tussen Standdaarbuiten en Fijnaart bij buurtschap Barlaque. Het is flank-steun voor de Amerikanen.

Stilte
De Britten steken over in stilte, dus zonder beschietingen. Ze nemen anti-tankkanonnen mee. En een Jeep. Ook hier vestigen ze een geallieerd bruggenhoofd. Missie geslaagd.

Bij Standdaarbuiten krijgen de Amerikanen al snel de vijand tegenover zich. Op één plek alleen al met een grote eenheid soldaten en zes mobiele kanonnen, mogelijk 'Stugs'. Dat is extra gevaarlijk omdat op dit moment er nog geen tanks overgestoken zijn. Die wachten tot een noodbrug is aangelegd.

Lichte wapens
Soldaten moeten met eigen lichte wapens de vijand uit proberen te schakelen. Dat is heel riskant, merkt ook het mortierpeloton van de Amerikaanse luitenant Cecil Bolton. Zijn peloton komt bij de opmars vast te zitten.

Ze kunnen geen kant op want ze komen van twee kanten onder vuur te liggen. Als ze niks doen, gaan ze eraan. Bolton besluit tot een agressieve aanval. Al wadend door het water en kruipend gaat hij naar de eerste machinegeweerpositie toe, terwijl een bazookateam maar blijft vuren op de Duitsers. De luitenant wordt geraakt maar hij vecht verbeten door. Bolton gooit handgranaten op de vijand en legt ze het zwijgen op.

Medal of honor
De andere Duitse positie, hetzelfde verhaal. De Duitsers schiet hij dood en een Duits flak-kanon schakelt hij ook uit. Bolton zou later hiervoor de Medal of Honor krijgen. De hoogste onderscheiding van de VS voor doortastend optreden en betoonde heldenmoed.

De Amerikanen slagen erin bij Standdaarbuiten op te rukken en strategische plekken te veroveren. Het bruggenhoofd is er en nu blijvend.

Welberg
Geallieerde vliegtuigen voeren de hele dag bombardementen uit in en rond Welberg. Ze bestoken Duitse stellingen in Welberg met raketten en bommen.

Bij Welberg moeten de geallieerden geen rivier oversteken maar het dorp in nemen, vol obstakels en sterke vijandelijke troepen. Meer dan 120 raketten vuren de jachtbommenwerpers af. Geallieerde toestellen gooien ook zestig 500-ponders op de vijand. Ook huizen worden vernield.

Terwijl de oversteken bezig zijn, gaan op de avond van 2 november ook de Canadezen weer vol in de aanval. Eerst met een forse artilleriebeschieting op Welberg en daarna rukken de de regimenten Lincoln and Welland en The Algonquins op. Van diverse kanten: uit het zuiden langs de Boomvaart en een omtrekkende beweging langs de oostkant. Ook hier gaan de gevechten de nacht in.

Poolse oversteek
De Polen starten als laatste hun aanval. Ze hebben het zwaar bevochten Nieuwe Veer bij Breda gelaten voor wat het is. Bij een verkenning hebben ze een betere oversteekplaats gevonden: stroomopwaarts, langs het Markkanaal, tussen Terheijden en Oosterhout.

Om de Duitsers te verwarren lanceren ze eerst een schijnaanval op Terheijden. De hoofdmacht van de Polen moet nog geduld hebben. Zij moeten vanaf de vroege ochtend van 3 november hun oversteek uitvoeren, de vijand tegemoet, richting Den Hout en Made.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.