De achterhoede van Kampfgruppe Chill trekt door Dinteloord. Naar schatting 1600 Duitsers zitten in het dorp en boomgaarden rondom, met paarden en voertuigen. In de kerktorens van Dinteloord zitten observatieposten die de oprukkende bevrijders volgen.

Daarom zien de geallieerden de Duitse posities in Dinteloord als legitiem doelwit. Er volgen luchtaanvallen. Eerst komen 24 Spitfires. Daarna volgen nog eens 12 Typhoons. Ze gooien zware bommen en ze vuren honderd raketten af op het dorp.

'Extreem succesvol'
Drie kerktorens worden verwoest. De Voorstraat verandert in een ruïne. Diverse Duitsers sneuvelen. Ook inwoners komen om. Het precieze aantal is nooit vast komen te staan maar tegenwoordig wordt een aantal van 50 Dinteloordse doden genoemd: mannen, vrouwen, kinderen. Een ‘extremely succesful mission’, noemen de geallieerden de luchtaanval.

De luchtmacht is heel actief, van Dinteloord tot Wagenberg. Maar liefst 172.000 kilo aan bommen en raketten worden afgegooid en afgeschoten.

Ook Zevenbergen wordt gebombardeerd. Geallieerde vliegtuigen bestoken onder meer een Duitse munitieopslagplaats. Tientallen bommen, waaronder ook 1000-ponders ontploffen op en rond het doelwit.

Kelder vol
Zevenbergen ligt tijdens deze bevrijdingsdagen steeds onder granaatvuur. De gemeente telt zo’n 8600 inwoners. Die brengen dagenlang in schuilkelders door. Ook in de grote kelder onder de katholieke Bartholomeuskerk: minstens honderden mensen, maar volgens sommige bronnen wel 2700 inwoners.

De Duitsers blazen de toren op. Dat loopt goed af. De toren valt op straat en niet boven op de kerk en de kelder daaronder.

De hervormde Catharinakerk aan de overkant van de Markt loopt ook zware schade op.

In deze dagen komen bij beschietingen en bombardementen op Zevenbergen vele tientallen burgers om het leven.

Ook hier lopen de cijfers na al die jaren nogal uiteen. Van 65 doden tot boven de 100. De Canon van Moerdijk houdt het op 89 doden. Een deel van de slachtoffers komt na de strijd terecht in een massagraf.

Bombardementen zijn er ook weer op Klundert, met opnieuw slachtoffers. Spitfires met Noorse piloten vallen aan. Overal breken branden uit. Die verwoesten een groot deel van het stadje.

Britse legerbrandweer uit Antwerpen komt helpen blussen. De helft van de bijna vijfduizend inwoners is dakloos. Het eeuwenoude stadhuis blijft gespaard.

Gevechten bij Klundert
Iets ten zuiden van Klundert zijn de Amerikanen in aantocht. Vanuit Klundert vallen de Duitsers aan. Zeker 27 man van de Timberwolves sneuvelen.

Maar ze drijven de Duitsers terug. In de avond bereiken ze de rand van Klundert en Zevenbergen. Ook Langeweg wordt bevrijd.

Watertoren
Welberg valt in geallieerde handen. De strijd kostte zo’n zestig geallieerde militairen het leven. Het aantal Duitsers dat gedood is, loopt in de tientallen. Dertig inwoners overleven de strijd ook niet. Het dorp is grotendeels verwoest.

Ook het naburige Steenbergen wordt bevrijd. Ook hier schade: de Gummaruskerk en -watertoren zijn vernietigd.

De Polen rukken op vanuit Den Hout en bevrijden Wagenberg en Terheijden. In Made weigeren de Duitsers zich over te geven. Britse vlammenwerpertanks komen ter ondersteuning. De Crocodiles rijden door het dorp.

De bemanningen steken veel huizen in brand. Dat breekt het Duitse verzet. Made is bevrijd. Maar Made en buurdorpen verliezen vandaag vele inwoners bij het oorlogsgeweld.

Grote terugtrekking
De Duitsers trekken zich verder terug richting de Moerdijkbrug. Ze vormen een linie bij Zevenbergschen Hoek.

Na de invallende duisternis verdwijnen veel Duitsers van het Brabantse strijdtoneel. Ze trekken zich terug over de Moerdijkbruggen. Mogelijk wel 26 mobiele kanonnen kunnen in veiligheid worden gebracht. Kleine eenheden blijven achter.

Na het bombardement op Dinteloord zitten Duitsers ingesloten. Daarom wordt een evacuatie met 29 boten gepland uit de haven van Dintelsas.

De laatste Duitse verzetshaard bij Den Bosch dreigt ook te vallen. De Schotten starten een aanval op de Duitse posities bij Drunen en Nieuwkuijk, achter het Afwateringskanaal, het Drongelens Kanaal.

Drunen
Drunen krijgt in de avond van 4 november een verwoestende artilleriebeschieting te verwerken door negentig geallieerde tanks en tweehonderd kanonnen. Het gevolg is een stukgeschoten dorp met 32 burgerdoden, onder wie de huisarts.

Een stukje naar het noorden zitten de inwoners van Heusden in schuilkelders. Ook in het oude stadhuis. Daar houden meer dan tweehonderd inwoners zich schuil voor de beschietingen in de avond en nacht.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.