Nu de naam van IM Academy in veel Europese landen een smet heeft opgelopen, stappen leden over naar een soortgelijk bedrijf, met een andere naam: JIFU. JIFU is net als IM Academy een online platform dat cursussen aanbiedt over onder meer de handel in cryptomunten en hoe je geld kunt verdienen via social media.

Piramidespel
Behalve het volgen van deze cursussen, kun je vooral geld verdienen door nieuwe leden te werven. En dat betekent opletten, want wanneer het werven van leden belangrijker is dan het product dat wordt verkocht, kan er sprake zijn van een piramidespel. Bij zo'n piramidespel verdienen mensen die al langer meedraaien en aan de top van de piramide staan, geld over de rug van nieuwe leden. Uiteindelijk verliezen de meeste leden hun geld. Piramidespellen zijn verboden in Nederland.

Omroep Brabant werd zelf lid van IM Academy en sprak met jongeren die uit de organisatie stapten. Dat zie je in deze aflevering van HOE..?

Financiële prikkel
Claudia Gross, universitair docent aan de Radboud Universiteit, doet al jaren onderzoek naar dit soort bedrijven en stelt dat zowel IM Academy als JIFU veel weg hebben van een piramidespel, maar dan in combinatie met het verkopen van een dienst of product. Gross zag eerder dat ook in Zwitserland en Duitsland leden van IM Academy overstapten naar JIFU.

Volgens haar is het typisch dat leden van dit soort bedrijven overstappen van de ene naar de andere organisatie. "Dit soort bedrijven leven van momentum. Wanneer er negatieve pers is, is het lastig om mensen te vinden die nog lid willen worden. Dan is het gewoon op en moeten ze iets nieuws verzinnen."

Een van de leiders van de Nederlandse tak van IM Academy is Luuk Brands uit Waalwijk. Ook hij maakte recent de overstap naar JIFU. Voor degene die hoog in de top staat, is het volgens Gross effectief om als groep over te stappen. "Wie hoog stond in de oude organisatie, neemt de leden onder zich mee naar de nieuwe organisatie en verdient meteen geld. Voor de 'leiders' is deze financiële prikkel heel interessant."

LEES OOK: Brabantse jongeren reizen af naar Hongarije voor event omstreden IM Academy

Mazen in de wet
Maar wat vertellen die leiders dan aan die leden wanneer ze overstappen? "Daar heb ik geen zicht op, maar ik kan me voorstellen dat ze eerst anderen de schuld geven dat het bedrijf krimpt en dat ze vervolgens zeggen dat ze een andere organisatie hebben gevonden waar het nóg vetter en beter is."

Ze heeft nog een ander vermoeden: "Ik heb er geen bewijs voor, maar het zou ook kunnen dat het nieuwe bedrijf geld biedt aan de leider om over te stappen naar het andere bedrijf."

Piramidespellen zijn verboden in Nederland. Hoe kan het dan dat deze bedrijven gewoon hun gang kunnen gaan? Gross: "Deze bedrijven zoeken heel bewust de mazen in de wet op. Ze zijn vaak heel ingewikkeld opgebouwd met een hoofdkantoor in het buitenland en vaak hebben de leiders met daaronder hun leden weer een andere naam, waardoor het moeilijk te achterhalen is wie wat in naam van wie doet."

Schijn ophouden
De Kansspelautoriteit in Den Haag is verantwoordelijk om toezicht te houden op piramidespellen, maar zij kijkt alleen naar bedrijven die puur een piramidespel zijn en verder niets aanbieden. Aangezien IM Academy en JIFU een product aanbieden, namelijk de cursussen, kijkt de Kansspelautoriteit hier niet naar.

Maar volgens Gross bieden de bedrijven slechts een cursus aan om de schijn op te houden. "Bij deze bedrijven dient het product er alleen toe om het eigenlijke businessmodel te verdoezelen, namelijk het werven van betalende leden die weer leden werven enzovoorts."

In het geval van IM Academy en JIFU kijkt de Kansspelautoriteit dus weg. "Er zou op nationaal niveau een organisatie moeten zijn die als taak krijgt om deze praktijken aan te pakken. Ze moeten genoeg tijd en geld krijgen om kennis op te bouwen, zodat slachtoffers zich bij hen kunnen melden en ze de bedrijven aan kunnen pakken."

Bezorgde moeder
Dat geen enkele instantie deze praktijken aanpakt, bleek ook toen een bezorgde moeder zich afgelopen week meldde bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Haar zoon is sinds kort lid van JIFU en vertelde haar dat veel jongeren die bij JIFU zitten voorheen bij IM Academy zaten. Nadat de moeder online de kritiek op IM Academy las, maakte ze zich zorgen om haar zoon en besloot zich te melden bij de AFM.

Zij lieten haar weten geen inhoudelijke reactie te kunnen geven, omdat het niet op hun werkterrein ligt. De moeder werd daarom doorgestuurd naar de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Maar ook zij gaven eerder aan Omroep Brabant aan dat ze niet over de praktijken van IM Academy gaan.

Nieuwe naam

Veel leden van IM Academy stappen dus over naar JIFU. Maar sinds 4 november heeft IM Academy haar eigen naam veranderd naar IYOVIA. Alle websites en social media accounts van IM Academy zijn veranderd naar de nieuwe naam IYOVIA. In een YouTube-video waarin ze de nieuwe naam lanceren spreken ze van een 'wedergeboorte' en 'een nieuw pad waarmee ze de industrie gaan domineren'.

Wil je reageren op dit verhaal of heb je een tip? Mail de onderzoeksredactie of bereik ons 100 procent anoniem via Publeaks.

DIT WIL JE OOK LEZEN:

Geld verdienen door andere jongeren te werven, mag dat eigenlijk wel?

Jongeren stappen uit 'piramidespel' en zien dan wat het heeft aangericht