Moerdijk is een strategische plek. De verkeersbrug en spoorbrug zijn de toegang tot het hart van Zuid-Holland. En daarmee doelwit. De bruggen zijn opgeblazen, maar er is een sterke eenheid achtergebleven in het dorp. De Duitse soldaten vormen het laatste bruggenhoofd in Brabant.

Vijand
Moerdijk zit vol met naar schatting vijfhonderd grenadiers, infanteristen en marine-soldaten. En die hebben nog wat kanonnen, luchtafweer en een paar Sturmgeschütze, mobiele kanonnen.

Aan de oevers van het Hollandsch Diep hebben ze een route open voor de bevoorrading vanuit Dordrecht. Maar dat is lastiger geworden. Een schip vol panzerfausten (anti-tankgranaten) munitie en voedsel kan de weg niet vinden door de mist en vaart terug.

De meeste inwoners van Moerdijk zijn al vertrokken na de hevige bombardementen van 17 september 1944 voor operatie Market Garden. Zo’n 250 inwoners bleven achter. Ze houden zich schuil in kelders. Ze mogen het dorp niet verlaten van de Duitse bezetter, omdat ze anders hun posities verraden aan de bevrijders.

De Moerdijkers zitten klem tussen bezetters en bevrijders. Voor de overgebleven inwoners is de situatie in het dorp ronduit ellendig. Beschietingen rond Moerdijk gaan dag en nacht door.

Klooster
Een deel van de inwoners zit in de kelder van het klooster aan de Steenweg. De schuilende dorpelingen zingen soms liederen om de moed er een beetje in te houden. Of ze schrijven de angst en ontberingen van zich af zoals kloosterzuster Cornelia. Ze houdt een dagboek bij.

Ze is niet de enige die dat doet. Een kloosterzuster die anoniem blijft schrijft op deze dag:

“18.00 uur: Plotseling een hevige brandlucht. Kapel plus klooster staan in lichterlaaie (..) Laat alles achter en redt jezelf. De Steenweg op. We willen langs het front naar Breda. Er zijn zieke zusters bij die nog geen kousen aan hebben”

Doodsbang
De zuster vlucht met haar groep het dorp uit. Maar iedereen wordt tegengehouden door Duitse soldaten. Na een duidelijk ‘nein’ keren ze terug het dorp in. Achttien zusters brengen doodsbang de nacht door in een wei, de rest in kelders.

Onophoudelijk vallen de granaten. Vluchten is onmogelijk. Rondom het dorp liggen uitgestrekte mijnenvelden, vaarten en ondergelopen polders. De verdediging bij Moerdijk is al lang geleden voorbereid.

Aflossing
De Amerikaanse Timberwolves zitten aan de Roode Vaart. Ook zij worden beschoten en kunnen het riviertje niet oversteken. De divisie wordt afgelost. Ze verzamelen in Oudenbosch voor vertrek. De Amerikanen moeten naar de frontlijn in Aken, Duitsland. Tegen middernacht vertrekken ze. De Timberwolves worden afgelost door een Britse eenheid.

Aan de andere kant van Moerdijk zitten de Polen van de 1e Poolse Pantser Divisie. Ze rukken ook op uit het net bevrijde Blauwe Sluis, Zevenbergschen Hoek en Hooge- en Lage Zwaluwe. Langs betonnen versperringen.

Betonnen muren
Een deel van de Poolse soldaten komt op de Steenweg, de hoofdroute naar het dorp. Maar ze kunnen onmogelijk doorstoten want de wegen zijn hier compleet versperd. Er staan betonnen muren van twee meter dik.

Die dikke muren vormen een ondoordringbaar obstakel voor de Poolse tanks. Dat geldt ook voor de tankgrachten rond het dorp.

Gaten schieten
Druk overleg volgt. Dan wordt besloten op twee plekken gaten in de muren te schieten. Op de Steenweg en op de grote doorgaande weg Breda-Rotterdam.

Poolse tanks vuren op één plek in het beton granaten af. Ze gebruiken speciale munitie die pantser-doorborend is.

Extra granaten
De Duitsers zien en horen dat en gaan op de tanks schieten. Sturmgeschütze rijden richting de bevrijders en openen ook het vuur. De geallieerden schieten terug. De geallieerden zetten ook artillerie in, op de vijand en op de muren.

De ene na de andere granaat spat uiteen in de muur. Beton verbrokkeld. Het gat in de muur wordt groter en groter. Maar het gaat zo moeizaam dat het nog wel een dag kan duren.

Er worden extra grote voorraden granaten aangevoerd om de klus te klaren.

Omroep Brabant staat uitgebreid stil bij tachtig jaar vrijheid. Kijk op onze themapagina Brabant Bevrijd voor alle artikelen en uitzendingen.