Tijdens een avondje houtstoken komt er zo'n 28 gram fijnstof vrij. Dat is volgens Milieu Centraal ongeveer een klein weckpotje vol. Van fijnstof kunnen mensen astma, COPD, chronische bronchitis en longkanker krijgen, stelt het Longfonds. Ook kan fijnstof hart- en vaatziekten veroorzaken of erger maken.

“Bijna een kwart van alle fijnstof in Nederland komt uit de schoorsteen bij mensen thuis, dat is bijna vier keer zo veel als uit de uitlaat van auto’s en vrachtwagens”, zegt Carla Schenk van het Longfonds. “De overlast is groot. Alleen al van de 1,2 miljoen mensen met een longziekte, ervaren ruim 750.000 mensen gezondheidsklachten door houtstook. Zij kunnen niet goed ademen als de houtkachel van de buren brandt. Hout stoken is altijd slecht voor jezelf en voor anderen.”

'Uche, Uche'
Verschillende Nederlandse gemeenten nemen dan ook maatregelen. Zo wil de gemeente Utrecht het gebruik van de open haard en houtkachels verbieden. In 2030 wil de stad ‘houtrookvrij’ zijn. In Amersfoort mag je sinds kort binnenshuis geen hout stoken als de Stookwijzer code rood of oranje aangeeft, dus bijvoorbeeld als het windstil is. Ook Eindhoven wil in dat geval een stokje steken voor het stoken van hout. Onlangs nam de gemeenteraad hiervoor de motie 'Uche Uche' van de Partij voor de Dieren aan. Andere gemeenten in onze provincie kiezen vooralsnog niet voor deze weg.

Vooral de handhaving is voor veel gemeenten een probleem. Zo laat bijvoorbeeld de gemeente Tilburg weten dat het onderwerp wel op de politieke agenda staat. Maar dat op dit moment nog niet duidelijk is óf en in welke vorm een mogelijk stookverbod er in de toekomst zal komen.

“Eén van de praktische problemen waar we tegenaan lopen, is dat we als lokale overheid eventueel wel mogelijkheden hebben om houtstook te verbieden, maar dat we bijvoorbeeld geen invloed hebben op de verkoop van vervuilende hout- of pelletkachels”, zegt een woordvoerder van de gemeente Tilburg. “Daarnaast moet je aantonen dat er direct hinder ontstaat door houtstook. Je kunt dus alleen handhaven als meteen duidelijk is waar de kachel brandt. En daarvoor hebben we niet altijd genoeg handhavers beschikbaar om op tijd aanwezig te kunnen zijn.”

De gemeente Helmond denkt ook dat een verbod lastig te handhaven is. Wel geeft die gemeente aan dat het haar ervaring is dat het aantal meldingen over overlast door houtstook afneemt wanneer 'je direct handelt, zichtbaar bent in de wijk de en voorlichting geeft'.

Meer voorlichting
Bergen op Zoom en Breda op hun beurt laten weten dat er vooralsnog geen verbod in die gemeenten komt. Wel wil Breda de meer voorlichting gaan geven over houtstook en de gevolgen hiervan. Een project dat voor volgend jaar op de planning staat. Ook geeft die gemeente aan dat ze de website beter wil gaan inzetten of inwoners via sociale media vaker wil gaan wijzen op de Stookwijzer, zodat mensen met een houtkachel of open haard informatie krijgen over wanneer het vuur beter uit kan blijven.

Terwijl de Eindhovense gemeenteraad dus een gedeeltelijk stookverbod wil, zal het een uitdaging zijn ervoor te zorgen dat inwoners zich hier aan houden. Een woordvoerder van die gemeente geeft bijvoorbeeld aan dat overlast door houtstook voor iedere persoon anders is. “Hierdoor moet je bij iedere melding op verschillende momenten en tijden en tijdens verschillende weersomstandigheden controleren. Dan kun je pas zeggen of er sprake is van houtstook en overlast om juridisch gezien een besluit te kunnen motiveren”, legt hij uit.