"Er zijn veel factoren die snel tot onenigheid kunnen leiden, terwijl ze in een 'normaal' gezin vaak geen probleem zijn”, vertelt Nanda Poulisse. Ze is stiefmoeder en heeft jarenlang stiefouders geholpen in haar eigen praktijk als orthopedagoog. Ze weet dus hoe lastig de decembermaand kan zijn. Voorbeelden zijn je schoen zetten met sinterklaas en het geven van cadeautjes. Maar de grootste uitdaging in veel samengestelde gezinnen is de vraag waar en wanneer de kinderen sinterklaas en kerst vieren.

“Soms worden kinderen in de kerstvakantie wel zes keer van het ene huis naar het andere gesleept. Kerstavond hier, eerste kerstdag daar, tweede kerstdag weer ergens anders. Voor kinderen is dat enorm stressvol,” zegt orthopedagoog Nanda Poulisse (66). “Ouders doen er goed aan om van tevoren samen duidelijke afspraken te maken. Dat zorgt voor rust.” Toch ziet ze dat goed overleg tussen ex-partners soms moeilijk gaat. “Er ontstaat bijvoorbeeld een concurrentiestrijd als ouders vasthouden aan familietradities of elkaar niks gunnen. En als exen blijven ruziën over wie recht heeft op wat, zijn kinderen vaak de dupe.”

Daarom is het belangrijk dat kinderen, zodra ze ouder worden, zelf een stem krijgen. “Misschien willen ze meerdere jaren achter elkaar de feestdagen bij één ouder doorbrengen. Geef ze die ruimte. Dwing ze niet om te kiezen tussen papa en mama als ze dat niet willen."

Nanda heeft 10 jaar een eigen praktijk gehad in Sint Michielsgestel waar ze stiefouders helpt. En ze schreef er een boek over. “Ik probeer ouders en stiefouders altijd mee te geven om zo flexibel mogelijk te zijn. Het hoeft echt niet per se op die ene feestdag,” zegt ze. “Sinterklaas kun je bijvoorbeeld prima later vieren door tegen de kinderen te zeggen: ‘Piet heeft hier een zak cadeautjes achtergelaten.’ En kerst kan ook eerder of later .

Het belangrijkst volgens Poulisse is, is dat kinderen aandacht krijgen. Ze adviseert ouders in samengestelde gezinnen om nieuwe tradities te maken. Bijvoorbeeld de hele dag films kijken in je pyjama, samen een spelletje spelen of pepernoten bakken. “Dat schept ook een band tussen stiefouders en stiefkinderen.”

Wat vaak voor extra stress zorgt, zijn cadeaus. “Soms geeft de ene ouder dure cadeaus, terwijl de andere dat niet kan of wil. Dit kan zorgen voor spanningen, zowel tussen stiefouders als tussen ex-partners,” zegt Poulisse. “Het kan ook jaloezie of ongemakkelijke situaties veroorzaken, vooral als kinderen de cadeaus gaan vergelijken.”

Ook kan er tijdens Sinterklaas gedoe ontstaan over bijvoorbeeld het schoen zetten. “Als een kind vaker zijn schoen mag zetten omdat hij permanent bij één ouder woont, kan dat oneerlijk voelen voor het kind van de gescheiden ouder, die maar een deel van de tijd in het gezin is”, legt de ervaringsdeskundige uit. “Vaak krijgen kinderen bij de andere ouder net zo vaak iets. Dan komt het kind niks tekort, maar in de ogen van een van de ouders wordt dan toch verschil gemaakt.”

Poulisse probeert ouders te motiveren om afspraken te maken, bijvoorbeeld over het aantal en de waarde van de cadeaus. “Als dat niet lukt, leg dan uit aan je kinderen waarom ze minder of goedkopere cadeautjes krijgen dan bij de andere ouder.” Het belangrijkste advies dat Poulisse geeft aan ouders in samengestelde gezinnen: “Gun elkaar iets. Feestdagen gaan niet om gelijk halen of het eerlijk verdelen van tijd. Geef soms toe en voorkom ruzies, want kinderen hebben het meest last van ouders die niet op één lijn zitten."