“Het hoeft maar één keer mis te gaan en dan is het leed niet te overzien. Dit is onverantwoord”, waarschuwt Gabriël van der Heijde. Als voortrekker van de Vereniging Alternatief Goederenspoor strijdt hij al jaren tegen de giftreinen die de West-Brabantse woonkernen doorkruisen. Hij trekt nu aan de bel over de recente plannen voor de aanleg van een spoorzone in Roosendaal en de bouw van twintig nieuwe huizen naast de spoorlijn in Oudenbosch.

Op het traject tussen Roosendaal en Lage-Zwaluwe rijden jaarlijks zo’n zevenduizend ketelwagons met LPG, ammoniak of andere giftige en explosieve stoffen over het spoor. In de Wet Basisnet Spoor is daarom een minimale veiligheidsafstand geregeld tussen de spoorlijn en de bebouwing. Voor wat bijvoorbeeld betreft het risico op een brand met een vloeibare stof is die dertig meter.

LEES OOK: Ramp met giftrein raakt Hans nog elke dag: 'Dat kan hier ook gebeuren'

De achtergevels van dertien woningen die aan het Groene Woud in Oudenbosch worden gebouwd, liggen straks precies op deze grens. Er gelden hierdoor geen extra bouweisen omdat ze aan de veiligheidsnormen voldoen. De bijbehorende tuinen en schuurtjes liggen wel binnen de risicozone. Ze worden van het spoor gescheiden door een geluidsscherm. “Dat is toch raar? Het mag en het kan maar je kunt je afvragen of je dit wel zou moeten willen”, vraagt Van der Heijde zich af.

Burgemeester Bernd Roks van de gemeente Halderberge steekt zijn nek uit in West-Brabant op dit dossier. Hij uitte zijn zorgen over de giftreinen ook enkele jaren geleden al richting Den Haag. Maar ook hij kan geen ijzer met handen breken, zo blijkt. En dus gaat een nieuwbouwproject langs het spoor gewoon door. 'Geen ideale situatie', vindt de burgemeester. “We houden ons aan de bestaande wetgeving, maar aan de andere kant moet je ook eerlijk zijn. Dit zijn grensgebieden die worden opgezocht. Het is geen scenario waarmee je de toekomst in wil gaan. We zullen daarom echt een plan moeten hebben voor de komende jaren.”

In Roosendaal worden vanaf 2030 zo’n duizend woningen gebouwd in een nieuwe spoorzone achter het station. Hoewel de exacte details van het plan nog niet bekend zijn, liggen ook hier huizen straks op een steenworp afstand van het spoor. “Ik vind het verbazingwekkend dat ik alleen maar lees over bouwen en nauwelijks of niets over veiligheid. Want wat is er hierover onderzocht? Daar maak ik mij zorgen over. Of ze zitten te slapen, of ze hebben een andere agenda”, aldus Van der Heijde.

Hij vervolgt: “Honderd procent veiligheid bestaat niet en ik begrijp dat Roosendaal deze wijk wil maken. Papier is tenslotte geduldig totdat een bestuurder wordt geconfronteerd met slachtoffers bij een incident op het spoor. Ik vind dat je bij twijfel niet in moet halen.”

In een reactie zegt de gemeente Roosendaal dat ‘door de risico’s vanaf verschillende kanten aan te pakken het verantwoord is om in dit gebied woningen te realiseren’. “Dit vraagt om passende maatregelen in de planontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan de positionering van bepaalde gebouwen en functies, maar ook het gebruik van bijzondere bouwmaterialen en het goed vastleggen van vluchtwegen”, aldus een woordvoerder van de gemeente.

Voor Gabriël van der Heijde, die namens de Vereniging Alternatief Goederenspoor meepraat in de klankbordgroep van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, is op lange termijn maar één oplossing mogelijk: “Wij maken ons in het advies aan de staatssecretaris sterk voor een apart goederenspoor in West-Brabant.”

lees ook: Gevaarlijke stoffen blijven over het spoor gaan, Brabant woest op Rijk

Burgemeester Roks is het op dit punt met hem eens: “We moeten inzetten op groei van ons land en dat betekent meer huizen. In de regio West-Brabant trekken we daarom samen op voor een oplossing om de zware ketelwagons uit de kernen te krijgen. Daarvoor bezoeken we Kamerleden en zoeken we steun in Brussel. Op korte termijn kunnen we inzetten op buisleidingen, maar voor de lange termijn pleiten we voor een nieuw, apart goederenspoor. Wat mij betreft moeten we de zaak richting 2030 echt geregeld hebben.”

Wat er gebeurt als een giftrein ontploft zie je in deze eerder gemaakt reportage: