Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wat groeit er op het rubber van een autoruit?
Tatiana Teunissen stuurde mij iets grappigs toe. In het rubber van haar autodeur groeide ineens een kiemplantje. Zij wist niet wat het was en vroeg of ik het wist, maar ook ik herkende dit plantje niet meteen. Bij onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum Naturalis hadden ze wel een antwoord op wat er in het autoraam van Tatiana groeit. Het is een kiemplantje van de plant robertskruid. Deze plant kom je vooral tegen op beschaduwde plaatsen, zoals langs wandelpaden in loofbossen. Vandaar dat ik het ook niet meteen herkende, want je verwacht zoiets op de grond en niet bij een autoraam.

Op zandgronden, vooral arme, zie je vaak een rode verkleuring aan de stengels en bladstelen van dit plantje. Robertskruid hoort thuis bij de familie van ooievaarsbekken. Dit ooievaarsbekfamilielid heeft vijftallige bloemen, die na de bloei een opvallende vrucht met een lange snavel geven. Sommige plantenliefhebbers zien daar de kop van een kraanvogel in. De naam zou afgeleid zijn van de kleur rood, maar kan ook afgeleid zijn van Sint-Robertus van Molesme (1029-1111). Hij is de stichter van de Orde van Cîteaux (Cisterciënzers), die de plant robertskruid als geneesmiddel gebruikte.

Welke muis liet zich zien op de wildcamera?
René Elberse heeft een muis gefilmd met zijn wildcamera. Daar maakte hij een foto van om er zo achter te komen welke muis dit is. Volgens mij is het een huismuis. Vanwege de lange staart, de wat grotere oren en grote ogen, maar vooral vanwege de korte poten. Huismuizen zijn nachtactief en komen graag in de menselijke wereld, vandaar ook de naam. Al zullen veel mensen deze 'huisvriend' liever kwijt dan rijk zijn.

De huismuis is een echt familiedier en ze leven dus ook in familiegroepen waar een duidelijke pikorde heerst. Dominante mannetjes maken de dienst uit en hebben een territorium. Daarnaast hebben ze één of meer vrouwtjes met hun jongen. Die laatste worden dan ook fel verdedigd tegen rivaliserende mannetjes. De huismuis is een alleseter en daarom voelt hij zich snel bij je thuis. Het knaagdiertje houdt van een gevarieerd menu. het liefst bestaand uit vet- en eiwitrijk voedsel. Vandaar dat ze zich in je voorraadkast graag storten op granen, zaden, noten, insecten, larven en wormen, maar ze pakken ook fruit.

Welke vogel zat er onder de overkapping in Bladel?
Corry en Jan de Kruijf ontdekten bij hun dochter in Bladel dat er een roofvogel onder de overkapping zat. Het echtpaar twijfelde even tussen een havik en een sperwer. Ik kan mij dat goed voorstellen als je naar de foto kijkt. Want het is geen volwassen, maar een jonge (juveniele) sperwer. Die hebben een ander verenpak, want deze jonge vogels zijn namelijk bruin en hebben verder bruin gestreepte onderdelen.

Tussen een mannetje en vrouwtje zitten ook verschillen. Mannetje sperwers hebben een donkergrijze bovenkant, roodbruine wangen en roodbruine onderkant. Daarnaast een grijze staart met vier of vijf dwarsbanden. De vrouwtjes hebben juist een donkere, bruingrijze bovenkant met daarnaast een witachtige wenkbrauwstreep en bruin gebandeerde onderkant.

Welke kleurrijke vogel komt er telkens in onze tuin?
Marcel Tiels ziet regelmatig een mooie kleurrijke vogel in zijn tuin. Maar welke vreemde vogel het is, wist hij niet. Zo te zien gaat het om een Vlaamse gaai. Deze vogels hebben inderdaad prachtige kleuren. Ik kijk zelf graag ook naar deze bonte verschijning als hij in mijn tuin zit. Tegenwoordig heet de vogel alleen gaai, maar ik blijf hem toch Vlaamse gaai noemen.

Het woord Vlaamse in de naam heeft de nodige cultuurhistorie en vermoedelijk te maken met het mooi gekleurde verenkleed van de vogel. Dat doet wellicht denken aan de uitbundige kledingstijl van de rijke Vlamingen en Nederlanders in de 14e eeuw. Een tweede verklaring zou zijn dat men de Franse naam gai flammant, de gaai met de vlammende kleuren, verbasterd heeft tot Vlaamse gaai. Vlaamse gaaien zijn standvogels en dus kunnen we ze ook de hele winter in ons Brabantse land zien.

Baltsende Vlaamse gaaien voor het huis – De Visdief
Publicatie: 20 mrt 2020

We blijven even bij de Vlaamse gaaien. Die hebben namelijk ook andere namen, zoals schreeuwekster, Spaanse ekster, hannebroek of meerkol. Het is een opvallend gekleurde, kraaiachtige vogel. Van oorsprong een vrij schuwe bosvogel, maar inmiddels ook volop in het stedelijk gebied te vinden. Gaaien hebben in het bos de functie van indringer-alarm; veel dieren reageren op hun alarmroep en verbergen zich. Gaaien zijn bekend om de opvallende blauwzwart gestreepte tekening op de vleugel. Het geluid van de Vlaamse gaai lijkt op dat van een ekster. Bij gevaar schreeuwt hij het hele bos bij elkaar. Vandaar de naam schreeuwekster. Behalve het waarschuwen van andere dieren, kan de vogel ook prachtig zingen.

Zondag volgt nog een aflevering van Stuifmail met tips en uitleg van Frans Kapteijns over alles wat bloeit, groeit en zoemt in de natuur. Natuurlijk is de boswachter dan ook te horen op de radio en is er een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.