Het is vrijdag 1 november, zes weken voor de wedstrijd tussen koploper PSV en nummer vijf FC Twente, als alle partijen zich om tien uur ’s ochtends melden in het Philips Stadion. Ze nemen plaats in een kleine vergaderzaal. Max van der Heijden, veiligheidscoördinator bij PSV, verwelkomt iedereen, lacht nog even met de aanwezigen en komt daarna snel ter zake. “De bussen van de uit-supports zullen op parking De Sonse Heide aankomen. Hebben de Twente-fans nog een grote sfeeractie gepland staan?”, vraagt Van der Heijden aan de veiligheidscoördinator van FC Twente. “Ik verwacht vlaggen en trommels. Ik heb nog geen aanvraag gehad voor een grotere actie”, antwoordt hij. Ook aanwezig: twee supporterscoördinatoren van PSV, de gemeente, politie Twente en de verantwoordelijke voor de ticketverkoop.

Nog voor er een wedstrijd gespeeld is in het nieuwe seizoen komen de clubs, gemeentes en politie voor een allereerste keer samen. Ze gaan in gesprek over het risico van de wedstrijd: een A, B of C wedstrijd. Deze classificatie kan in de loop van de voorbereiding veranderen.

Van laag naar hoog risico
Een C-wedstrijd wordt gezien als een wedstrijd met veel risico op escalatie, zoals PSV - Feyenoord. De kans op verstoring van de openbare orde is hier groot. Een B-wedstrijd brengt een gemiddeld risico met zich mee, zoals PSV - AZ. En een A-wedstrijd is een wedstrijd zonder risico, zoals PSV – RKC Waalwijk. Wat ook altijd meespeelt: wat hangt er van deze wedstrijd af? Op basis van die risicoclassificaties worden er door de gemeente, in overleg met ketenpartners, veiligheidseisen opgesteld, een verplichte bus aankomst voor de uit-supporters.

Voor dit seizoen krijgt de wedstrijd PSV – FC Twente een B-risico. “In de meeste gevallen wordt de risicoclassificatie van het vorige seizoen overgenomen”, vertelt Erik Vos, veiligheidsregisseur bij de gemeente Eindhoven. “Dat betekent niet dat we het altijd klakkeloos overnemen. We maken een gedegen afweging op basis van informatie uit vorige edities, betreffende de openbare orde.”

Vos vervult zijn taken vooral voorafgaand aan de wedstrijd. “Ik, mijn collega’s en PSV houden de resultaten van Twente in de gaten. Mochten ze bijvoorbeeld verrassen en meedoen om het kampioenschap, kan de classificatie veranderen naar een C-risicowedstrijd.”

Koppen bij elkaar
Zes weken voor de wedstrijd vindt het vooroverleg plaats. Een goed moment om de puntjes op de ‘i’ te zetten. “Het is belangrijk om de koppen, zes weken voor de wedstrijd, nog even bij elkaar te steken. Zo weet je zeker dat iedereen op de hoogte is en alle neuzen dezelfde kant op wijzen", vertelt Van der Heijden. Het Openbaar Ministerie is afwezig, zij schuiven alleen aan wanneer het risicogehalte van de wedstrijd groot is. Na afloop van dit overleg stelt de politie een plan op.

In HOE..? krijg je een kijkje achter de schermen

Lastig dilemma
De basis staat en het voorwerk van Vos zit erop. Toch kan er tijdens de wedstrijd nog van alles gebeuren, waardoor hij in de bres moet springen. Zo is één van de scenario's dat de scheidsrechter de wedstrijd tijdelijk staakt. “Op dat moment is het aan de OM en de gemeente om een keuze te maken: definitief staken of doorspelen", zegt hij. “De burgemeester en ik gaan dan samen met het OM en de scheidsrechter in beraad over deze kwestie.”

De keuze om een wedstrijd definitief te staken is namelijk niet makkelijk. “Het heeft acute gevolgen voor de openbare orde. Het kan een groot risico zijn om alle supporters in één keer naar buiten te laten gaan. Je weet niet hoe ze gaan reageren als de emoties hoog oplopen. Het beraad met het de verantwoordelijke partijen is daarom heel belangrijk.” Uiteindelijk hakt de laatstgenoemde de knoop door als eindverantwoordelijke voor de openbare orde in Eindhoven.

Strafproces
Voor veel partijen zit het proces er na de wedstrijd alweer bijna op, maar voor het OM ligt het zwaartepunt van het werk pas na de wedstrijd. “Wij zijn vooral achteraf bezig met opsporen en eventueel vervolgen van strafbare feiten die rond en tijdens de wedstrijd zijn gebeurd”, zegt Stijn Revis, gebiedsofficier Oost-Brabant bij het Openbaar Ministerie.

De supporters die tijdens een wedstrijd van PSV een strafbaar feit plegen, worden richting de Mathildelaan begeleid. “Daar zit de ZSM-afdeling, een aantal voetbalofficieren die aan het werk zijn tijdens wedstrijden in Brabant. Zij handelen kleine vergrijpen meteen af. Vaak kan dat op dezelfde avond, maar er zijn ook gevallen waarbij langer onderzoek nodig is. Verdachten verblijven dan een nachtje in de cel. Bij grotere vergrijpen start er een langer proces. De gegevens van veroordeelde worden bewaard, zodat de naam bekend is bij PSV, politie en de gemeente.”

De gebiedsofficier van het OM zit tijdens de wedstrijd thuis, maar staat, net als de veiligheidsregisseur van de gemeente, stand-by voor als het mis gaat. “Wij komen pas in beeld als een situatie mogelijk gevolgen heeft voor de openbare orde en er politie-inzet nodig is”, vertelt Revis. “Het is altijd een enorm dilemma. Aan de ene kant wil je ergens een sanctie voor opleggen, maar aan de andere kant wil je het hele stadion niet straffen voor enkele mensen die zich misdragen.”

Hele groep gestraft
Wanneer het niet duidelijk is welke toeschouwers verantwoordelijk zijn voor een strafbaar feit, wordt er gewerkt met een bonus-malussysteem. “Er worden dan maatregelen opgelegd aan de hele supportersgroep. Je ziet dat dit werkt, aangezien supporters elkaar steeds vaker aanspreken op misdragingen”, aldus Revis.

En dat kan weer gevolgen hebben voor de toekomst: “We laten dan bijvoorbeeld minder of geen uit-fans toe bij de volgende wedstrijd.” En zo worden de ervaringen van vanavond meegenomen naar het volgende treffen. Ook daar zal weer weken van tevoren besproken worden op wat voor manier alles zo veilig mogelijk kan verlopen.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Hectiek rond PSV: Dit deed de politie achter de schermen tegen FC Twente

Stewards zorgen voor veiligheid PSV, met Remco en Olaf achter de schermen