Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Mooi oranje gekleurde bomen in het bos
Gerrit Zwetsloot zag een mooi gekleurde oranje dode boom. Hij vond die kleur erg bijzonder. Op de door hem ingestuurde foto zie je heel goed het vele oranje op de stam. We hebben hier te maken met een oranje boomalg, die vaak Portugese alg wordt genoemd. Deze oranje boomalg is een draadalg uit het geslacht Trentepholia. Draadalgen zijn groene algen die door fotosynthese hun energie krijgen. Oranje boomalgen behoren dus tot de groenalgen, maar door de overvloed aan caroteen (worteltjeskleurstof) in die oranje boomalg zie je de alg als een oranje verschijning in plaats van een groene verschijning. Ongeveer twintig jaar geleden is deze zuidelijke soort naar het noorden gekomen, meegelift door de klimaatverandering. De oranje boomalg valt vooral op rechtopstaande dode stammen en liggend dood hout op. Toch is deze alg ook af en toe aanwezig op de boomschors bij verschillende levende bomen, maar daar valt 'ie minder op. Voel maar eens aan zo’n boom als daar deze oranje boomalg op zit. Die voelt als een zacht tapijtje over de stam.

Wat komt daar uit de grond geplopt en wat doen die draden in het Leenderbos?
Ivon Wijnands had twee vragen voor mij. Ze was allereerst benieuwd welke paddenstoel ze in het Leenderbos had gezien. Op de foto die ze maakte, zie je een paddenstoel met een steel en aan de kop van die steel een soort bolvormig geheel. Volgens mij hebben we hier te maken met het jonge vruchtlichaam van de plooivoetstuifzwam. Je ziet deze soort vooral op zandige bodems, in de strooisellaag. Je komt ze onder meer tegen in naald- en loofbossen, in wegbermen, in parken en in schrale graslanden. Binnenin de bolvormige kop bevinden zich de sporen. Als die sporenmassa rijp is, komen ze naar buiten door een opening in die bol, net als bij de aardappelbovisten.

In hetzelfde bos zag Ivon draden. Toen ze opzocht wat dit voorstelde, kwam ze de naam mucorales tegen. Dat klopt. Mucorales zijn ook schimmels, maar deze behoren tot een andere orde dan de hogere schimmels. Wij noemen dit lagere schimmels. Ze hebben een grote diversiteit, maar het mycelium/de zwamvlok is veel minder vertakt danbij de hogere schimmels. Je kunt deze lagere schimmels vinden op heel veel soorten natuurlijke organismen, zelfs op chemische hondendrollen.

Een slagveld met veren
Margot Reijnders was aan het wandelen in de stiltetuin in het dorp Zevenhoven toen ze daar een heleboel veren zag. Ze is benieuwd van wie deze veren zijn en wie de mogelijke dader kan zijn. Allereerst dacht ik aan de veren van een sperwer of havik, maar in het verenboek kon ik geen vergelijking vinden. Daarom heb ik de foto doorgestuurd naar wat vogelaars en een goede vriendin van mij bij Naturalis. Uiteindelijk kreeg ik van haar de oplossing, want haar collega Guido Keijl wist het antwoord. Het zijn veren van een torenvalk, een mannetje. En de dader? Ik vermoed een havik, maar het kan ook een sperwervrouwtje zijn geweest. En als het in de nacht gebeurd is, kan de dader ook een bosuil zijn geweest. Voor meer zekerheid zouden er meer gegevens moeten zijn, zoals de veren van de dader.

Welk insect liep op de parkeerplaats in Roosendaal?
Marga Jongenelen zag op de parkeerplaats van de Sligro in Roosendaal een insect lopen. Ze vroeg zich af welk insect dit is. Op de foto die zij stuurde, zie je een fel groen insect met ook mooie bruine tekeningen en een groen driehoekje. We hebben hier te maken met een insect uit de wantsenfamilie. De naam is volgens mij meidoornkielwants. Deze wantsensoort heeft een naaldvormige snuit (rostrum) die gebruikt wordt om voedsel uit een vrucht te zuigen. Maar ze kunnen die snuit ook tussen de bladlagen steken en zo aan voedsel komen. Zoals de naam al doet vermoeden vormen de vruchten van de meidoorn het meest belangrijke voedsel voor deze wants. Toch zie je volwassenen meidoornkielwantsen ook wel foerageren op bladeren van diverse andere voedselplanten zoals de lijsterbes en de zomereik. Meidoornkielwantsen zijn vooral te zien tussen april en oktober en dan vooral in de struiken langs bosranden.

Tijdens een wandeling langs het wandelpad witte kluifjeszwammen gezien, klopt dat?
Toke de Vries vond zomaar langs een wandelpad een stel vreemde zwammen. Ze dacht aan witte kluifzwammen. Toke heeft helemaal gelijk maar de echte naam is witte kluifjeszwammen. Dat het vreemde paddenstoelen zijn, is goed te zien aan de meegestuurde foto. De hoeden van deze paddenstoel zien er een beetje als een verfomfaaid zadel uit. De oude naam van deze paddenstoel is dan ook elfenzadel, vermoedelijk afgeleid van de wetenschappelijke naam Elvella. Met een beetje fantasie past zo’n elfje wel op zo’n zadel. Wij nuchtere Nederlanders hebben er echter een andere, zakelijke naam aan gegeven: witte kluifjeszwam. Ook hierbij moet je wat fantasie gebruiken, dan kun je de hoed van de zwam zien als een soort kluif. Witte kluifjeszwammen zijn saprofyten, die je vaak tegenkomt op goed belopen paden met diverse ondergronden, vaak in de buurt van zomereiken.

Schimmel: het plastic van de toekomst – VICE Nederland
In 2015 en 2016 produceerde VICE de serie Microbros, een serie over hoe micro-organismen de mensheid kunnen redden. In de eerste aflevering van de serie Microbros onderzoekt VICE-host Alejandro Tauber hoe schimmels plastic kunnen vervangen. Plastic is een geweldig product: het is goedkoop, makkelijk te produceren en extreem veelzijdig. Het materiaal heeft alleen één groot nadeel: het vergaat nauwelijks in de natuur. Om die reden zijn wetenschappers, ontwerpers en ondernemers op zoek naar een alternatief dat even goedkoop, veelzijdig en makkelijk te produceren is en dat lijken ze gevonden te hebben in schimmels. Met schimmels kunnen we nu steeds meer soorten plasticproducten nabootsen, maar dan zonder de nadelen. In bovenstaande video wordt verkend hoe deze ontwikkeling vorm krijgt. Het lijkt erop dat schimmels voor onze generatie kunnen doen wat plastic in de twintigste eeuw heeft gedaan - zonder dat we de wereld om ons heen verwoesten.

Zondag volgt nog een aflevering van Stuifmail met tips en uitleg van Frans Kapteijns over alles wat bloeit, groeit en zoemt in de natuur. Natuurlijk is de boswachter dan ook te horen op de radio en is er een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.