Boven de PI Vught mag absoluut niet gevlogen worden. Sinds 2020 is het luchtruim boven de gevangenis een zogenaamde ‘no-fly zone’. In oktober werd dit verbod nog verlengd tot 2025. Op vliegen in zo’n gebied staat een forse boete. Volgens Verbeek van het Nationaal Drone Team Search and Rescue, een organisatie van vrijwilligers die met behulp van drones vermiste personen opspoort, kan het negeren van zo’n verbod flink in de papieren lopen. “Je apparatuur wordt direct in beslag genomen en er wordt een boete van al gauw ruim 8500 euro opgelegd.”

Op vliegen boven de PI in Vught ligt niet per definitie een zwaardere straf. Het Openbaar Ministerie geeft aan dat 'een algemeen antwoord lastig te geven is'. "Dat hangt af van de omstandigheden en de bedoelingen van iemand", vertelt een woordvoerder. Oftewel, een hobbyist die per ongeluk in het gebied vliegt, krijgt een andere straf opgelegd dan iemand die een gevangene in de PI probeert te helpen.

LEES OOK: Drones vliegen boven PI in Vught, gevangenis omringd door agenten

Drones van hobbyisten worden in principe automatisch uitgeschakeld wanneer ze zich in een no-fly zone bevinden. Alleen met de juiste certificering is het mogelijk om zo’n gebied binnen te vliegen. Pave vliegt zelf met een grotere drone die die rechten wél heeft, maar het is volgens hem mogelijk om deze beveiliging te omzeilen: “Mensen kunnen tegenwoordig alles hacken, dus ook ook die beveiliging is uit te zetten. Dat is natuurlijk wel hartstikke illegaal.”

Volgens Pave is het mogelijk om drones boven de PI Vught met een stoorzender naar beneden te halen. “Je kunt met zo’n zender een gebied van vijf- tot zeshonderd meter beschermen. Drones die binnen die zone komen, verliezen het contact met de bestuurder en vallen dan uit de lucht.” Een woordvoerder van de PI Vught bevestigt dat er een dronedetectiesysteem aanwezig is, maar wil verder niets vertellen over de werking daarvan. Het is dus onduidelijk of er zo’n stoorzender in de PI aanwezig is.

Een drone heeft tijdens het vliegen continu contact met het besturingssysteem. Volgens Pave is het mogelijk om dit signaal te onderscheppen en zo de exacte locatie van de bestuurder te bepalen. “Sinds begin dit jaar is die techniek ook voor leken beschikbaar. Wanneer wij met onze 'search drones' op pad gaan, gebeurt het weleens dat er ineens een wildvreemde achter je staat", vertelt Pave.

In principe zou de piloot van de drones die boven de PI vlogen dus snel opgespoord kunnen worden, zou je denken. Maar ook deze opsporingsmethode valt te omzeilen. Drones kunnen namelijk autonoom vliegen. Dan programmeert de bestuurder van tevoren een route, waarna de drone deze volledig zelfstandig aflegt. Er wordt dan geen signaal meer verzonden, waardoor dit niet opgepikt kan worden door detectiesystemen. Autonoom vliegen is in Nederland verboden. “Daarnaast moet je als bestuurder te allen tijde je drone in het zicht houden. Buiten zicht vliegen is echt een no-go”, vertelt Pave.

Hij voegt er wel aan toe dat autonoom vliegen met lading, bijvoorbeeld om een telefoon af te geven, erg lastig is. "Door het gewicht van het pakketje gaat de drone sneller schommelen, en je kunt dan niet meer bijsturen om het te corrigeren." Het is mogelijk om een gevangenis te beveiligen tegen dit soort vluchten, daarvoor bestaat volgens Pave ‘een soort kanon dat een rubberen kogel met een net afschiet’. Ook hiervan is niet duidelijk of de PI Vught over deze techniek beschikt.

Zelfs wanneer een drone wordt gespot door een detectiesysteem, is tijdig ingrijpen volgens de drone-expert ontzettend moeilijk. Volgens hem zijn er toestellen die een bereik van vijftien kilometer hebben. “Je kunt dan in principe aan de andere kant van Den Bosch staan. Van daaruit vlieg je snel boven de gevangenis en ben je weg voor de politie er is. Drones zijn niet voor niets het meest efficiënte oorlogsvoertuig in Oekraïne.”