Martin en Max treffen elkaar bij ‘Oud Roze’; een fototentoonstelling, voor het treinstation van Tilburg, met foto’s van oudere homo’s en lesbo’s. Met naast de foto's hun levensverhaal kort beschreven. Mensen zoals zij, die de homo-emancipatie sinds de jaren zeventig hebben meegemaakt en soms nog wel eerder.

Over die homo-emancipatie zijn ze verdeeld. Martin: “Het gaat met ups en downs. Ik heb het idee dat de jeugd nu minder tolerant is dan in de jaren negentig. Max: “De wereld is nu alleen maar aan het verharden. Hele volksstammen denken nog altijd zoals honderd jaar geleden en gaan totaal niet mee met hoe we in Nederland willen leven.”

Martin kwam in 1973 naar Tilburg om de lerarenopleiding te doen en is er altijd gebleven. Hij kwam ook in Tilburg uit de kast: “Ik had altijd wel het gevoel dat ik meer op jongens viel. Maar het kwam er niet van, omdat er in mijn omgeving toen weinig voorbeelden waren. Ik dacht dat ik de enige was.”

Op zijn opleiding sprak hij met de vertrouwenspersoon. En die adviseerde hem naar de Werkgroep Homoseksualiteit Tilburg te gaan, de voorloper van het COC, de langst bestaande lhbti+ belangenbehartiger ter wereld . En na een paar maanden was hij daar vrijwilliger. Een groot moment. “Het was voor mij een bevrijding”, blikt hij terug.

Max op zijn beurt woonde grotendeels in Utrecht en kwam een paar jaar geleden voor zijn liefde Hans naar Tilburg: “Terug naar Hans' roots.” Hij werkte zijn leven lang in de muziekbranche, in platenwinkels en bij platenmaatschappijen.

Maar Max was in zijn jeugdjaren toch eerst vooral met vriendinnen bezig: “Mijn ouders stonden er echt van te kijken, de één ging door de achterdeur naar buiten, de ander stond aan de voordeur alweer klaar”, lacht hij. “Ze vielen voor mij, ik was blijkbaar een heel interessant object voor de dames. En ik deed het met volle overgave, omdat ik ook wel verliefd op ze was.”

Maar ergens in zijn achterhoofd wist hij dat het anders zat: “Als die ander te dichtbij kwam, blokkeerde ik. Een stemmetje van binnen zei dan tot hier en niet verder.” Eigenlijk viel Max op stoere mannen. Eenmaal aan het werk werd hij verliefd op een collega en kwam hij uit de kast.

In de jaren tachtig kwam de dodelijke ziekte aids op. Maar in Tilburg leken de gevaren voor Martin ver weg: “Ik werd wel eens gebeld vanuit Amsterdam”, denkt hij terug. “En dan zeiden ze: ‘Jullie hebben daar zeker niks te doen?’ En dan zei ik: ‘Maar we hebben hier ook geen aids'. Dan bleef het stil aan de andere kant. Het was afhankelijk van waar je je ophield. Ik had die contacten niet direct.”

Max heeft er, indirect, wel mee te maken gehad. “In het café waar ik altijd kwam, waren wat mensen die wat onvoorzichtige dingen hadden gedaan in Amsterdam. Eén van mijn beste vrienden is helaas ook overleden aan aids. Dat was een zware beproeving. Maar hij leeft nog steeds in mij voort”, zegt hij met zachte stem.

Sommige mensen zagen in die tijd aids als een straf van God voor homo’s. De homo-emancipatie deed een stap terug. “Ja maar dat is nu nog steeds”, reageert Max. “Religies maken meer kapot dan je lief is.” Martin is het daar eigenlijk wel mee eens: “Welke religie dan ook, het is geen steun in de rug.”

Toch is er veel gebeurd voor homo’s. In de jaren negentig werd het huwelijk opengesteld voor mensen van hetzelfde geslacht. “Voor mij hoeft het niet”, zegt Martin. “Maar als mensen het willen, moeten ze het vooral doen.” Hij is nooit getrouwd geweest met zijn toenmalige vriend, ze hadden alleen een samenlevingscontract. Ook Max en zijn Hans renden niet meteen naar het altaar: “Nee ben je besodemieterd?! We zijn pas in 2008 getrouwd.”

Als Martin en Max op de tentoonstelling ‘Oud Roze’ naar hun leeftijdgenoten kijken, worden ze geconfronteerd met hun toekomst. Maar Max duwt het nog weg: “Het voelt als heel ver weg. Ik voel me geen 72.” Martin is er wel mee bezig: “Ik ben mans genoeg om met gelijkgezinden in een verzorgingsappartement te gaan zitten, waar we zelfstandig de zorg inkopen, om goed oud te worden.”

“Een heterovriendelijk verzorgingshuis”, reageert Max: “Onze groep homo’s is gefortuneerd genoeg om dat met z’n allen op te brengen. Dan zeggen ze wel weer: ‘Ze moeten zo nodig bij elkaar.’ Krijg je die polarisatie weer. Maar dat zou wel een oplossing zijn.”

De tentoonstelling ‘Oud Roze’ met levensverhalen van 70+ lhbti+’ers is de hele maand januari te zien voor Station Tilburg. Stichting Tilburg Pride, COC Tilburg-Breda en de gemeente Tilburg haalden de reizende expositie naar de stad.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Marjo (71) is lesbisch al wist ze niet dat dat kon: ‘Oh, dit is het dus’