Dat blijkt uit onderzoek van Omroep Brabant, waarvoor met de Wet open overheid (Woo) documenten zijn opgevraagd bij verschillende overheidsorganisaties en navraag is gedaan bij gemeenten. “Het betekent dat dingen minder snel gaan dan we willen”, zegt Jan Willem Slijper, wethouder van de gemeente Best.

Tekort aan personeel
Om techbedrijven zoals ASML in Nederland te houden, nam de landelijke overheid in maart vorig jaar het besluit om 1,73 miljard euro vrij te maken. Daarmee wordt ingezet op bereikbaarheid, woningbouw en het onderwijs in de zogeheten Brainportregio. Dat zijn de gemeente Eindhoven en twintig gemeenten daaromheen. Om de plannen uit te werken zijn specialistische ambtenaren nodig met kennis van bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, mobiliteit of juridisch en financieel advies.

En daar schuurt het, want met name kleinere gemeenten in de regio hebben te maken met een tekort aan specialistische ambtenaren. “We hebben best moeite om mensen te vinden. Verkeerskundigen zijn nauwelijks te krijgen, net als goede projectmanagers en gebiedsontwikkelaars. En daar is echt behoefte aan”, zegt wethouder Slijper.

Niet alleen Best maakt zich zorgen. Zo staat in een intern gespreksverslag van april vorig jaar: “Er is breed bij gemeenten bezorgdheid geuit over de uitvoerbaarheid van de Beethoven-deal vanwege de uitvoeringskracht van alle partners ervan.”

Wethouder Slijper van Best vertelt verder: “De grote projecten krijgen we uiteindelijk wel gedraaid. Maar op het gebied van mobiliteit, zoals fietspaden en de mobiliteitshub, gaat het minder snel dan we willen. We lopen een vertraging op van een jaar tot anderhalf jaar ten opzichte van onze ambitie.”

De personeelstekorten gaan niet alleen over de gemeenten zelf. Om de groei van het aantal inwoners aan te kunnen, zijn bijvoorbeeld nieuwe huisartsenposten en scholen nodig. Meerdere gemeenten maken zich zorgen over de financiering van deze voorzieningen en of het wel gaat lukken om geschikt personeel te vinden, zoals huisartsen of leerkrachten.

Ravijnjaar
Terwijl de gemeenten in de Brainportregio het dus nog drukker krijgen, worden ze ermee geconfronteerd dat de landelijke overheid vanaf 2026 veel minder geld geeft aan alle gemeenten in Nederland. Vrijwel alle gemeenten in Nederland verwachten grote problemen door deze korting. Ze vrezen bijvoorbeeld dat er fors moet worden bezuinigd op voorzieningen zoals musea, theater, maatschappelijke ondersteuning en onderhoud aan fietspaden of groenbeheer. Ook is de verwachting dat investeringen in nieuwbouw voor bijvoorbeeld nieuwe wegen en schoolgebouwen op een lager pitje worden gezet.

Het is moeilijk om die korting op te vangen. In een reactie op persvragen schrijft Waalre: “De mogelijkheden voor een kleine gemeente als Waalre om dit te compenseren, zijn beperkt. We kunnen de onroerendezaakbelasting (ozb) en de toerismebelasting niet oneindig verhogen.” Ook andere gemeenten erkennen dit en zeggen dat het gevolgen heeft voor de taken die ze kunnen uitvoeren als gemeente.

De gemeenten zijn momenteel bezig om de gevolgen, van de terugloop van de inkomsten aan de ene kant en extra drukte door meer taken, in kaart te brengen en wat voor maatregelen ze concreet moeten gaan nemen. Maar duidelijk is dat het lastig gaat worden en meerdere projecten moeten worden vertraagd. “Een aantal plannen en maatregelen is zonder steun niet uitvoerbaar”, schrijft de gemeente Reusel – De Mierden in reactie op persvragen. Over het ravijnjaar lopen nog gesprekken met de landelijke overheid.

Slimmer werken
Om de Beethoven-plannen in de Metropoolregio uit te voeren, is het volgens burgemeester Jeroen Dijsselbloem van Eindhoven nodig dat “we veel slimmer gaan werken. Als elke gemeente stap voor stap de onderdelen voor de aanleg van een fietspad doet, komt dat snelle fietspad er nooit”, aldus Dijsselbloem.

De 21 gemeenten werken samen in de Metropoolregio Eindhoven, dat een eigen kantoor en eigen personeel heeft. Deze organisatie is bezig met het opzetten van teams waar mensen van de projectorganisatie samenwerken met ambtenaren van verschillende gemeenten, om de plannen zo sneller uit te voeren.

Ook vanuit Den Haag is er hulp, vertelt Dijsselbloem. “We hebben maandelijks overleg met topambtenaren uit Den Haag om te kijken waar we staan met al deze projecten. Bij dit gesprek bewaken we of we het tempo erin houden en spreken elkaar aan als dat niet zo is”, aldus Dijsselbloem.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Miljarden voor behoud ASML en de leefbaarheid in de Brainportregio

Gemeenten kunnen bijna niet anders dan in 2026 fors bezuinigen