Barend Andriesse (86) overleefde de oorlog doordat hij ondergedoken zat. Samen met Renée Wolf-Pinto (92), die met haar zus Jetty op wel achttien onderduikadressen verbleef, onthult Barend het monument deze maandag tijdens de wereldwijde Holocaust Remembrance Day.

"Het is een hele vreemde gewaarwording, want normaal gesproken had mijn naam ook op dit monument gestaan," vertelt Barend vlak voor de onthulling. "Mijn grootmoeder en oudoom staan tussen de zeventien namen. Sommigen kan ik me nog herinneren, maar de meesten niet, want ik was vijf jaar oud toen."

"Tachtig jaar na de bevrijding van Auschwitz is veel en veel te laat," zegt burgemeester Kees van Rooij. "De gemeente Veghel heeft destijds een lijst met 32 namen van Joodse inwoners opgesteld en aan de nazi's doorgegeven. Met de kennis van nu had ze dat nooit mogen doen, en daarvoor bieden wij vandaag onze oprechte excuses aan de betrokken Veghelse families aan, van wie zeventien mensen om het leven zijn gebracht."

Barend Andriesse heeft jarenlang bij de gemeente Meierijstad, waar Veghel tegenwoordig deel van uitmaakt, gepleit voor een monument. Hij was samen met anderen betrokken bij het ontwerp en het programma rondom de onthulling. "Ik onthul het monument met gemengde gevoelens, maar ik ben blij dat het er is," zegt Barend, die speciaal een speech had voorbereid.

"We hebben er als gemeente in overleg met alle betrokkenen voor gekozen om het klein te houden en vandaag de aandacht op het monument en de zeventien slachtoffers te richten," aldus burgemeester Van Rooij. "Dat het monument vandaag onthuld wordt, danken we aan de niet-aflatende inzet van Barend Andriesse. Hij had gelijk toen hij zei dat de gemeente een verantwoordelijkheid heeft voor haar handelen in het verleden."

Het monument, ontworpen door beeldend kunstenaar Jan van IJzendoorn, bestaat uit drie granieten delen, waarvan één met een Davidster. Verder bevat het kunstwerk zeventien gaten die symbool staan voor de Veghelse Joodse slachtoffers van de Holocaust.

"Ik vind het fijn dat ik dit nog mag meemaken op mijn leeftijd," zegt Renée Wolf-Pinto. "Het is mooi dat we hier kunnen stilstaan bij wat onze gemeenschap allemaal is overkomen: onderduiken, vluchten en vermoorden. Ik was zeven toen de oorlog uitbrak en heb het allemaal heel bewust meegemaakt," vertelt Renée. "Ik zeg altijd: vrijheid, daar kun je pas over spreken als het je ooit is afgenomen."

De gedenksteen voor de Joodse slachtoffers van de Holocaust uit Veghel staat nu naast andere oorlogsmonumenten in de Kolonel Johnsonstraat.