Een commissie van vier man sterk moet Gedeputeerde Staten opnieuw adviseren. Handhaven of niet? Valentijn Wösten, advocaat van MOB en een delegatie van provincieambtenaren stonden maandag tegenover elkaar om de commissie te overtuigen. Toehoorders waren de eigenaren van de zes bedrijven die MOB op de korrel heeft.

Wösten begon met te zeggen dat MOB zich zeer bewust is van de vervelende situatie voor iedereen. "We zijn er niet op uit om de bedrijven van alle PAS-melders gesloten te krijgen", zei hij nog. Maar daar zijn de getroffen partijen niet van overtuigd.

Diepe onzekerheid
Neem de eigenaren van een melkveebedrijf in Ommel. Zij zitten al sinds 2019 in diepe onzekerheid over de toekomst van hun bedrijf. Toch proberen ze aan alle wensen en plichten van de provincie en de overheid te voldoen.

Op het bedrijf wordt geen kunstmest gebruikt, is kruidenrijk grasland gezaaid, worden bijna geen bestrijdingsmiddelen gebruikt, zijn de akkerranden ingezaaid en wordt er inmiddels realtime gemeten hoeveel uitstoot er nou precies is.

Maar dat mag allemaal niet baten. Want zonder passende natuurvergunning, is het bedrijf feitelijk illegaal. Of je daar nou wél of niet iets aan kan doen als boer zijnde. En dat gaat op korte termijn niet veranderen. Want stikstofruimte is er nou eenmaal niet, dus een vergunning lijkt ver weg.

'Provincie doet niks'
MOB vindt dat pijnlijk, maar is vooral verbolgen over de houding van de provincie Brabant. Hij neemt de provincie Overijssel als voorbeeld. "Daar is besloten tot een verbod op bemesting op provinciale gronden. Als een soort wisselgeld. Zo kan de provincie tijd kopen. Maar de provincie Brabant doet helemaal niets."

Daar is de provincie het niet mee eens. "Wij hebben als eerste provincie een verbod op extern salderen ingevoerd", zegt de provincie. Dat betekent dat boeren niet de stikstofruimte van een stoppende buurman kunnen inzetten voor hun eigen uitbreiding. Daarnaast blijft de provincie wijzen naar het Rijk. "Het Rijk belooft een oplossing medio 2025. Daar wachten wij op."

LEES OOK: 227 miljoen voor hulp aan PAS-melders: ‘Wat we graag willen, kan niet’.

De provincie wíl dus helemaal niet handhaven, maar MOB wil dat er in elk geval iets gebeurt om de natuur te beschermen. En dan geldt 'alle beetjes helpen'. "De provincie moet nou niet met een rekenkundig trucje zeggen dat maatregelen maar weinig opleveren. Heel veel keer weinig, is toch aardig wat", zegt Wösten.

Valse PAS-melders
Ook dropt hij nog een bommetje. Want de provincie maakt in de ogen van MOB geen onderscheid tussen echte en valse PAS-melders. De echte PAS-melders hebben na juli 2015 melding gemaakt van het voornemen om uit te breiden. Volgens de toen geldende regels, hoefden zij daar geen vergunning voor aan te vragen. Valse PAS-melders hebben al vóór 2015 uitgebreid, zonder vergunning en dat pas later gemeld, om zo een PAS-status te krijgen, namelijk geen vergunning nodig.

De provincie kijkt daar volgens Wösten niet naar. Deze valse PAS-melders zouden helemaal geen recht hebben op een coulanceregeling, zegt MOB. Die hadden gewoon netjes een vergunning moeten aanvragen. Twee van de zes PAS-melders in de zaal, vallen in deze categorie, zo blijkt.

Nieuw advies
Het is nu aan de commissie om opnieuw een advies uit te brengen aan Gedeputeerde Staten. Handhaven of niet. Dat advies moet er over een paar weken liggen. Nog een paar weken met slapeloze nachten voor het boerengezin in Ommel, dat niet meer weet wat ze nog kunnen doen.

"Deze onzekerheid is slopend. Er zijn in onze omgeving al vier boerenbedrijven gestopt, maar die stikstofruimte kunnen we niet gebruiken. Extern salderen mag immers niet. En met de laatste uitspraak van de Raad van State wordt het alleen maar moeilijker."

Want ook als je nog ruimte hebt in je eigen vergunning en daar gebruik van wil maken, heb je daar nu een vergunning voor nodig. Voor het plaatsen van een emissiearme stalvloer bijvoorbeeld. Dan stoot je minder stikstof uit, maar de investering kan je niet meer terugverdienen door meer koeien te nemen. "Dat mag niet meer. En ook voor dat stalsysteem heb je een vergunning nodig. En je raadt het al: die worden op dit moment niet uitgegeven."

LEES OOK: Brabantse boeren extra hard geraakt door uitspraak Raad van State