In december vorig jaar zette de Raad van State een streep door intern salderen. Dat betekent dat boeren en bedrijven de extra stikstofuitstoot van een uitbreiding niet meer mogen wegstrepen met een systeem dat voor een lagere uitstoot zorgt. En daarmee staat een flink deel van de Brabantse stikstofaanpak op losse schroeven.

LEES OOK: Bedrijven die geen stikstofvergunning hoefden, hebben die nu wel nodig

De provincie heeft zelf een aanpak opgesteld om de stikstofuitstoot in de provincie te verminderen. Een belangrijk onderdeel van die plannen is het stallenbeleid. Brabant wil dat boeren hun stikstofuitstoot flink verminderen. Melkvee- en kalverhouders zijn verplicht om vóór 2026 aan die eis te voldoen.

De meest voor de hand liggende optie was het laten installeren van een emissiearme stalvloer (een systeem met weinig uitstoot van schadelijke stoffen) en de kosten daarvan deels terug te verdienen door meer dieren te nemen. Maar dat kan nu dus niet meer.

De coalitiepartijen doen daarom vrijdag het voorstel om de deadline voor rundveeboeren met een halfjaar uit te stellen, in de hoop dat er dan meer duidelijkheid is over het verlenen van vergunningen. Ook willen ze dat Gedeputeerde Staten onderzoekt hoe boeren geholpen kunnen worden met het houden van minder dieren. Want ook zo kan de uitstoot van stikstof omlaag.

Mogelijk illegaal
Boeren die al wel een stalvloer lieten plaatsen, hun bedrijf uitbreidden en intern saldeerden, hebben een nog groter probleem. Zij moeten nu een nieuwe vergunning aanvragen. Die krijgen ze waarschijnlijk niet, omdat ze de uitstoot van hun extra dieren niet meer met een stalsysteem mogen wegstrepen en daardoor negatieve gevolgen voor de natuur niet zijn uit te sluiten. Zonder vergunning zijn deze boeren straks in feite illegaal aan het werk.

Uit een eerste inventarisatie van de provincie blijkt dat in totaal ruim 700 bedrijven geraakt worden door de uitspraak van de Raad van State.

Zwakke plek
Ook ingrijpend is de uitspraak die de rechtbank in Den Haag deze maand deed. De rechter stelde dat de Staat veel te weinig doet om kwetsbare natuur te beschermen. De plannen van het kabinet, of eigenlijk het gebrek daaraan, waren voor de rechter reden om af te dwingen dat Nederland in 2030 aan zijn eigen stikstofregels voldoet.

LEES OOK: Rechter geeft Greenpeace gelijk: Staat moet meer doen voor kwetsbare natuur

Wat dat betreft doet Brabant het vergeleken met de landelijke overheid het juist goed: de provincie houdt vast aan haar eigen ambitieuze stikstofdoelen en stelde een eigen maatregelenpakket op. Maar daar zit tegelijkertijd ook de grootste zwakke plek van de Brabantse stikstofaanpak. Doordat de provincie voor de troepen uit loopt, staat ze alleen.

Wachten op Den Haag
Zeker nadat BBB-landbouwminister Femke Wiersma het stikstofbeleid, inclusief de bijbehorende 24 miljard euro, van het vorige kabinet uit het raam kieperde, is de financiering van de Brabantse stikstofaanpak op de lange termijn zeer onzeker. Op nieuw beleid van de minister wordt al lang gewacht.

Meerdere partijen in Provinciale Staten, waaronder de PvdA en GroenLinks, willen daarom geld uit Den Haag zien. "De minister heeft mooie woorden voor onze boeren, maar op deze manier draait ze hen een rad voor de ogen", zegt PvdA-fractievoorzitter Ward Deckers. "Het is heel goed dat Brabant echt iets doet aan de stikstofcrisis, maar zolang er in Den Haag niets gebeurt komen we er niet."

Het college zal het daar niet mee oneens zijn, al staan alle seinen in Den Haag op rood. Tot nu toe heeft minister Wiersma nog weinig bereidheid getoond om met extra geld over de brug te komen.