Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Schedel gevonden in het natuurgebied Kampina, van welk dier is het?
Dick van den Braak kwam tijdens een van zijn vele wandelingen een schedel tegen. Hij is benieuwd van welk dier deze schedel is geweest. Volgens mij is het een schedel van een reegeit.

Als het van een reebok was geweest, had je wellicht ook meteen de twee stangen gezien - zie de bijgevoegde foto - en zouden die er niet geweest zijn, dan zag hij op de plek waar de stangen hadden gezeten twee uitstulpingen aan weerszijden van de schedel waar ooit die stangen hadden gezeten. Verder zie je op de foto maalkiezen en dus is dit dier zeker een vegetariër geweest. Die kiezen hebben een sterk geplooid kauwvlak, waarmee een ree zijn voedsel goed kan fijnmalen. Daarnaast zie je een vrij grote oogkas en is de rest van de schedel ook typisch die van een ree.

Oranjerode dode boom
Peggy Berkers zag tijdens haar wandeling in De Pan een oranjerode boom. Ze vroeg zich af wat dit is. Op de door haar ingestuurde foto zie je heel goed een overwegend oranje kleur op de stam van een dode boom. We hebben hier te maken met een oranje boomalg, die vaak Portugese alg wordt genoemd. Deze oranje boomalg is een draadalg uit het geslacht Trentepholia. Draadalgen zijn groene algen die door fotosynthese hun energie krijgen. Oranje boomalgen behoren dus tot de groenalgen, maar door de overvloed aan caroteen (worteltjeskleurstof) in die oranje boomalg zie je de alg als een oranje verschijning in plaats van een groene verschijning. Ongeveer twintig jaar geleden is deze zuidelijke soort naar het noorden gekomen, meegelift door de klimaatverandering. De oranje boomalg valt vooral op rechtopstaande dode stammen en liggend dood hout op. Toch is deze alg ook af en toe aanwezig op de boomschors bij verschillende levende bomen, maar daar valt deze alg minder op. Voel maar eens aan zo’n boom als daar deze oranje boomalg op zit. Die voelt als een zacht tapijtje over de stam.

Op de voedertafel lag een drol, wie was de eigenaar?
Martina Osteried vond op haar vogelvoedertafel een drol en ze vroeg zich af van welk dier deze drol geweest zou kunnen zijn. Zo te zien is het een drol van een behendige klimmer en dus denk ik aan een steenmarter. Steenmarters zijn grijsbruine dieren met lange pluimstaart, die in Brabant aan een opmars bezig zijn en dus steeds vaker in de buurt van menselijke omgeving komen. Toch is het opletten, want steenmarters lijken enigszins op katten, zeker in de nacht, maar het grote verschil is dat de steenmarters veel kortere poten hebben. Dat valt meteen op. Daarnaast heeft de steenmarter meestal een grijsbruine vacht, soms wat asgrauw van kleur, en een mooie roomachtige tot witte bef die doorloopt op de voorpoten. Net een omgekeerd wit hemd. Verder heeft de steenmarter mooie donkere ogen, korte oortjes en kleine, wat spitse snuit. Op het menu van dit prachtige roofdier staat heel veel: zowel plantaardig als dierlijk voedsel, teveel eigenlijk om op te noemen. Een voorliefde hebben ze echter voor eieren van hoenderachtigen, eendachtigen en fazanten. Wat veel mensen niet weten, is dat ze ook brood lusten.

Heeft een bever deze boom in het gebied Baardwijkse Overlaat aangeknaagd?
Mieke de Bruin zag tijdens haar wandeling in de Baardwijkse Overlaat een aangeknaagde boom staan en ze vroeg zich af of dat werk van de bever was. Op de foto zie je een boom waarbij aan de onderzijde van die boom hele duidelijke knaagsporen te zien zijn. In ons land betekent dat meestal het werk van een bever en dat is hier ook. Bevers knagen aan bomen om ze te vellen en te gebruiken bij hun burchten. Daarnaast knagen bevers aan, vooral de zachte boomsoorten, ivm het eten van voedsel en dat zijn dan vooral populieren en wilgen. Aan grotere bomen, zoals aan de zomereik op de foto, knagen ze ook, want die gebruiken ze om de stroming van het water tegen te houden, zodat de ingang van hun burcht altijd onder water blijft. In Brabant zie je op steeds meer plekken bevers verschijnen, zelfs in het centrum van mijn gemeente Oisterwijk. Cijfers geven aan dat de afgelopen drie jaar het totaal aan bevers met zestig procent is toegenomen. In Brabant komen na Limburg de meeste bevers voor. Vooral de laatste drie jaar is het hard gegaan met de bever in Noord-Brabant.

Vreemde verschijning in een drinkensbakje, wat is het?
Jan en Jet Eltink zagen in hun tuin in Nuland iets bijzonders in de drinkensbak voor vogels en ze vroegen zich af wat dat was. We hebben een bijzondere periode achter de rug waarin veel mensen ijshaar ook wel ijsbaard genoemd hebben gezien, zie foto hierboven. Maar wat Jan en Jet hebben gezien is ook iets heel bijzonders. Ik had het daar over met wandelmaatje Monique en zij dacht aan een ijsstalagmiet. Dit fenomeen ijsstalagmiet wordt ook wel ijsnaald genoemd of zelf omgekeerde ijspegel. Maar hoe ontstaat zo’n fenomeen? In de vele artikels die ik daarna gelezen heb, wordt vaak de drinkplaats voor vogels het meest genoemd.

Water bevriest in zo’n drinkensbak, maar omdat ijs uitzet heeft het meer ruimte nodig. Allereerst bevriest het water altijd eerst aan het oppervlakte, want daar grenst het aan de koude lucht. Daarna wordt de onderkant langzaam dikker door die ijsgroei. Maar het ijs heeft meer ruimte nodig en dan duwt dit ijs het water als het ware omlaag. Zo gaat dat als het water geen bodem van zo’n drinkensbak kent en dus wordt het bevroren water / ijs de bodem in geperst. Maar in zo’n gesloten drinkensbak gaat dat dus niet en toch moet dat ijs weg! Met als gevolg dat het water tegenovergesteld op de zwakste plek naar boven wordt geduwd. Daar komt dat water weer in contact met de koude lucht en gaat het weer bevriezen. Daarna kan de ijsgroei naar boven door blijven gaan zolang er zwakke plek in het ijs zitten en blijft het ijs groeien in de vorm van een naald. In het geval van Jan en Jet zelfs gesplitst in twee naalden. Heel bijzonder. Wil je er nog meer over weten, zie deze link of luister naar de Omroep Brabant Stuifmail podcast nummer 123 van 16 februari.

Ice Spikes Explained / IJsnaald; uitleg – Veritasium
Publicatie: 28 mei 2015

Waarom vormen zich pieken op ijsblokjes? Zonder hen zou de wereld er heel anders uitzien. Mooie uitleg (Engels) hoe ijsnaalden ontstaan.