Energiefabriek verrijst in Martijns achtertuin: 'Lig hier wakker van'
“Ik lig hier al een tijdje wakker van.” Op slechts zevenhonderd meter afstand van Martijns huis, waar hij al vijf jaar woont met zijn gezin, komt een groot zogeheten converterstation. Die zet windenergie van zee om naar stroom voor huishoudens, die die elektriciteit vanaf 2031 kunnen gebruiken.
“Het tast mijn woongenot aan”, zegt Martijn. De komende 15 jaar staan er diverse projecten gepland in de buurt van zijn woning, zoals de energiefabriek en een nieuwe hoogspanningsverbinding, waarvoor zwaar verkeer over de Amerweg moet. "Dat is mijn grootste zorg."
Verder produceert het converterstation, dat in 2027 moet worden gebouwd, 24 uur per dag een laag brommend geluid. Dat kan schadelijk zijn voor omwonenden. TenneT onderzoekt hoe dit zoveel mogelijk beperkt kan worden. Daarnaast wordt er mogelijk ook een waterstofcentrale gebouwd. “Die staan erom bekend dat ze zeer explosief zijn.”
Dan maar verhuizen? Martijn denkt er over na, maar is bang zijn huis niet verkocht te krijgen. Een regeling zoals in Moerdijk, waarbij de gemeente moeilijk verkoopbare huizen opkoopt tegen 95 procent van de taxatiewaarde, is er in Geertruidenberg nog niet.
In plaats daarvan worden de inwoners gecompenseerd met een natuurpark van zo’n 30 hectare, in Raamsdonksveer. “Is dat een grap?”, vraagt Martijn zich af. De 11,7 miljoen euro aan compensatiegelden moet namelijk in de directe omgeving worden besteed. “Daar zal TenneT niet een dorp verderop mee hebben bedoeld. Wij hebben niks aan dat park.” Hij pleit daarom onder andere voor het plaatsen van een geluidswal met groenstrook en het verplaatsen van de route voor zwaar verkeer.
Het gebrek aan openheid over de plannen vanuit de gemeente Geertruidenberg stuit hem ook tegen de borst. Hoewel het in juni 2024 nog onbekend was of het converterstation in Moerdijk, Drimmelen, Geertruidenberg of Oosterhout zou komen, zou de gemeente Geertruidenberg hiervan al in 2022 hebben geweten. “Al die tijd is alles achter gesloten deuren gehouden”, zegt Martijns oud-buurman Ferdi van Dongen, die al zijn hele leven vlak bij de Amercentrale woont.
Omwonenden horen in maart 2024 voor het eerst over de energiefabriek, via TenneT. Dan worden nog tien mogelijke locaties gepresenteerd. Uiteindelijk valt de keuze op de Standhazensedijk in Geertruidenberg.
Overigens zijn niet alleen omwonenden, maar ook de gemeente en de regio teleurgesteld over die locatie. Zij adviseerden gebruik te maken van het terrein rond de Amercentrale, waar RWE eigenaar van is. “De gemeente heeft helemaal niks te zeggen over dat terrein”, lacht Ferdi.
De gemeente verklaart dat dit terrein niet op tijd beschikbaar is om de energiefabriek te plaatsen. Ook leidt die locatie juist tot meer geluidsoverlast voor omwonenden, concludeert het ministerie van Klimaat en Groene Groei.
Of omwonenden de komst van de energiefabriek nog kunnen tegenhouden? Eind 2026 komen de vergunningen ter inzage, waarna ze naar de Raad van State kunnen stappen. “Maar dan ga je de komst alleen maar uitstellen”, denkt Ferdi. “Ons doel is eerlijke compensatie.”
Donderdag dienen Martijn en Ferdi een voorstel in bij de gemeenteraad om de samenwerking tussen omwonenden en de betrokken partijen te verbeteren. Want dat had volgens hen veel eerder moeten gebeuren. “We zijn pas betrokken toen het al het rond was.”